Gloria Victis – Chwała Zwyciężonym

W dniu 25 lutego 2016 r. zostaliśmy zaproszeni do I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Bielsku Podlaskim na uroczystość związaną z obchodami pierwszej masowej deportacji Polaków na Sybir i do Kazachstanu.

Po uroczystym wprowadzeniu sztandaru szkoły został wykonany Hymn Sybiraków, który wprowadził w nastrój zadumy i powrotu w tamte bolesne lata.

Wśród przybyłych gości byli: przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, wizytatorzy Podlaskiego Kuratorium Oświaty, władze samorządowe miasta Bielska Podlaskiego oraz duchowni katoliccy i prawosławni, jak również Sybiracy z miejscowego Koła Związku Sybiraków na czele z prezes Marianną Marczuk. Oprócz uczniów I LO w spotkaniu uczestniczyli dyrektorzy lokalnych szkół wraz z delegacjami młodzieży.

Gościem honorowym spotkania był Tadeusz Chwiedź – prezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Białymstoku. Zabierając głos, nakreślił w szerokim aspekcie przyczyny i skutki paktu Ribbentrop–Mołotow, podział Polski pomiędzy dwóch agresorów i dzień 17 września 1939 r. jako datę ostatecznego, IV rozbioru Polski oraz wynikające z tego masowe deportacje i zniewolenie narodu polskiego. Wykład stał się kompendium wiedzy dla zgromadzonych, szczególnie młodzieży.

Wspaniały montaż słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów przybliżył tragiczne wydarzenia sprzed 76 lat, a obecnych Sybiraków przeniósł duchowo do nieludzkich miejsc zsyłek.

Głównym elementem wystroju pomieszczenia, w którym odbywało się spotkanie, był szybujący w przestworzach orzeł, a pod nim napis „Gloria Victis” oraz na replice znaku pamięci – płaskorzeźby w kształcie krzyża – słowa „Pomóż przebaczyć” (oryginał znajduje się w kościele pokarmelickim pw. św.św. Cyryla i Metodego w Bielsku Podlaskim).

Oba te znaki jakże są wymowne – nasi oprawcy, którzy wyrwali nas siłą z naszych rodzinnych stron, byli pewni, że wyroki zesłania na 25 lat (o czym nie wiedzieliśmy), zupełnie nas zniszczą, upodlą, przestaniemy istnieć jako ludzie i Polacy. Poprzez tworzenie właśnie takich znaków pamięci, upamiętnianie rocznic deportacji, oddajemy hołd wszystkim, którzy pozostali na zawsze w tej krainie zroszonej krwią i potem zesłańców, otaczamy ich wszystkich wierną pamięcią w podzięce za ich godną postawę w tak nieludzkich warunkach. Słowa „Pomóż przebaczyć” mają niezwykły wydźwięk – jako Sybiracy nie chcemy rozdrapywać zabliźnionych już ran, ale bardzo trudno, tak całkiem po ludzku, wybaczyć doznane upokorzenia, ból, poniewierkę. Może jednak czas na to pozwoli…

Dedykacja muzyczna dla gości i Sybiraków, a szczególnie pieśń „Żeby Polska była Polską” zakończyły tę wspaniałą patriotyczną uroczystość.

Słowa uznania i podziękowania składamy przede wszystkim Tadeuszowi Szereszewskiemu, pedagogowi szkolnemu oraz tym, którzy przygotowali tak wspaniałą i podniosłą uroczystość, upamiętniającą gehennę wywózek Polaków na „nieludzką ziemię”.

Oprac.: Jolanta Hryniewicka, sekretarz Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku