III Rzesza, planując atak na Polskę, 23 sierpnia 1939 r. podpisała umowę międzynarodową ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, nazywaną także paktem Ribbentrop–Mołotow. W ramach współpracy pomiędzy III Rzeszą a ZSRR zatwierdzony został tajny protokół, w którym tereny Polski zostały podzielone na dwie strefy wpływów pomiędzy rzekami: Narew, Wisła, San. We wrześniu 1939 r. współpraca na linii Berlin – Moskwa była ściśle tajna. W pierwszych dniach wojny niemieckie oddziały parły na wschód Polski. 17 września 1939 r., po wkroczeniu sił ZSRR na teren Polski i dojściu do obszaru rzek granicznych, wyszło na jaw, że pomiędzy dwoma okupantami Polski zawarty został sojusz. Od momentu wtargnięcia sił niemieckich i radzieckich do Przemyśla, czyli od 28 września 1939 r., miasto zostało podzielone na dwie części. Lewobrzeżny Przemyśl znalazł się pod okupacją niemiecką, zaś prawobrzeżna i zabytkowa część miasta pod zaborem radzieckim. W ramach istniejącej granicy na Sanie strona radziecka przygotowała plany budowy systemu umocnień granicznych, nazywanych potocznie Linią Mołotowa. W mieście i jego okolicach powstał Przemyski Rejon Umocniony (PRU). Jednym z najważniejszych punktów oporu był most kolejowy w Przemyślu, który miał za zadanie ochronę jedynej drogi tranzytowej pomiędzy Krakowem a Lwowem. W 80. rocznicę tych tragicznych wydarzeń, 17 września 2019 r. w Przemyślu odbyły się uroczystości upamiętniające to ważne wydarzenie w dziejach miasta Przemyśla i w życiu mieszkańców miasta i powiatu przemyskiego. Rozpoczęły się mszą świętą koncelebrowaną, której przewodniczył ks. prałat Mieczysław Rusin, a homilię wygłosił ks. prałat Jan Mazurek – duszpasterz przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków. Powiedział: „Dzisiaj, modląc się za ojczyznę, prosimy, abyśmy byli prawdziwymi Polakami. I ci, którzy chodzą do przedszkola, i ci, którzy są na emeryturze, i ci, którzy noszą mundury, sutanny czy inne stroje, aby każdy czuł się za to dziedzictwo bardzo odpowiedzialny. Bo Krzyż wyznaczył nasze losy, nasze dzieje i tylko pod tym znakiem Polska jest Polską, a Polak jest Polakiem”. Po mszy świętej w kolumnie marszowej z udziałem Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego i orkiestry wojskowej zgromadzeni przeszli ulicami miasta pod pomnik poświęcony zesłańcom Sybiru i ofiarom Katynia. Pierwszą częścią było odsłonięcie tablicy z nowo nadaną nazwą placu Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia. Aktu odsłonięcia dokonali: Sybirak, żołnierz spod Monte Cassino Jerzy Kostiuk, Anna Schmidt-Rodziewicz – minister w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Witold Świeży – zastępca prezydenta miasta Przemyśla i Marian Boczar – członek Zarządu Głównego, sekretarz Zarządu przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków. Prezes Zarządu przemyskiego Oddziału Stanisława Żak podziękowała prezydentowi miasta i radnym Rady Miejskiej w Przemyślu za podjęcie uchwały nr 121/2019 w sprawie nadania nazwy placowi. Nadanie nazwy było dopełnieniem wielkiego poświęcenia, jakie włożyli członkowie przemyskiego Oddziału ZS w budowę pomnika. Podczas uroczystości odegrano hymn państwowy i „Marsza Sybiraków”, a ks. prałat Jan Mazurek i ks. prot. płk Jerzy Mokrauz z Prawosławnego Ordynariatu Wojskowego odmówili modlitwy za zesłańców Sybiru i ofiary Katynia. Szczególnym momentem uroczystości było wręczenie odznaczeń osobom zasłużonym. Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy za zasługi w upowszechnianiu historii Polski Brązowy Krzyż Zasługi otrzymał sekretarz Zarządu przemyskiego Oddziału ZS Marian Boczar. W imieniu prezydenta wręczenia dokonała wicewojewoda podkarpacki Lucyna Podhalicz. W uznaniu za zaangażowanie i propagowanie wiedzy historycznej o dziejach państwa polskiego i losach zesłańców Sybiru postanowieniem prezesa Zarządu Głównego Związku Sybiraków w Warszawie Odznakę Honorową Sybiraka otrzymali: Artur Mykita – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 15, Maria Młynarska – wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 15, Monika Góruk – polonistka, nauczycielka i Marcin Duma – historyk, nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 15 i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Przemyślu. W imieniu prezesa Zarządu Głównego wręczenia odznaczeń dokonał członek Zarządu Głównego Związku Sybiraków Marian Boczar. Przed wręczeniem powiedział: „Dlaczego Oddział Związku Sybiraków w Przemyślu ma zaszczyt odznaczyć te osoby? 21 września ubiegłego roku postanowieniem prezesa Zarządu Głównego Odznaką Honorową Sybiraka została odznaczona cała szkoła. Dzisiaj za wieloletnią współpracę, krzewienie patriotyzmu wśród młodzieży i przychylność dla Związku Sybiraków mamy zaszczyt uhonorować te osoby. Za to im serdecznie dziękujemy, że przez tyle lat pielęgnują patriotyzm i współpracują ze Związkiem Sybiraków”. Po ceremonii odznaczeń głos zabrała Stanisława Żak – prezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu. W swoim wystąpieniu zwróciła szczególną uwagę na ciągnącą się od wielu lat sprawę ustawy o zadośćuczynieniu dla Sybiraków. Przedstawiła wieloletnie starania aż do ostatniego złożonego w grudniu 2018 r. projektu ustawy, którym ostatecznie Sejm RP się nie zajął. Głos zabrali: Anna Schmidt-Rodziewicz – minister w KPRM, Andrzej Matusiewicz – poseł na Sejm RP, Marek Rząsa – poseł na Sejm RP, Piotr Pilch – wicemarszałek województwa podkarpackiego, Witold Świeży – zastępca prezydenta miasta Przemyśla. Podczas uroczystości został odczytany apel pamięci zesłańców Sybiru i apel poległych, zakończony salwą honorową. Na zakończenie uroczystości złożono wieńce, kwiaty i zapalono znicze pod pomnikiem Zesłańcom Sybiru i Ofiarom Katynia. Transmisję prowadziły TVP 3 Rzeszów i Radio „Fara”. Ks. prałat Jan Mazurek – duszpasterz przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków Mszy świętej przewodniczy ks. prałat Mieczysław Rusin Przemarsz ulicami Przemyśla Widok z bunkra Linii Mołotowa na miejsce uroczystości – pl. Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia Sybiracy, kombatanci i mieszkańcy miasta Odsłonięcie nowo nadanej nazwy placu Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia Od lewej: sekretarz Zarządu Oddziału ZS w Przemyślu i członek Zarządu Głównego Marian Boczar oraz uhonorowani Odznaką Honorową Sybiraka pracownicy Szkoły Podstawowej nr 15 dr Marcin Duma – nauczyciel, historyk, Monika Góruk – nauczycielka, polonistka, Maria Młynarska – wicedyrektor szkoły, Artur Mykita – dyrektor Poczty sztandarowe, z lewej poczet przemyskiego Oddziału ZS Wręczenie sekretarzowi Zarządu Oddziału ZS w Przemyślu Marianowi Boczarowi Brązowego Krzyża Zasługi przez wicewojewodę podkarpackiego Lucynę Podhalicz Tadeusz Szczerbaty czyta apel pamięci zesłańców Sybiru Kwiaty składa zastępca prezydenta miasta Przemyśla Bogusław Świeży z przewodniczącą Rady Miejskiej Przemyśla Ewą Sawicką (druga z lewej) i radnymi Członkowie i sympatycy przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków Pomnik Zesłańcom Sybiru i Ofiarom Katynia w Przemyślu Autor: Marian Boczar, sekretarz Zarządu Oddziału ZS w Przemyślu Przeczytano 34 Nawigacja wpisu Dzień Sybiraka we Wrocławiu Dzień Sybiraka w Łodzi
