W dniach 5–6 września 2019 r. w Białymstoku odbył się obchodzony od 2001 r. Międzynarodowy Marsz Pamięci Zesłańców Sybiru. W tym roku hasłem Marszu było motto „Zesłańcy Sybiru – badacze Syberii”.

W pierwszym dniu obchodów, w czasie posiedzenia Zarządu Głównego Związku Sybiraków z udziałem prezesów Zarządów Oddziałów i zaproszonych gości, zabrał głos dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru prof. Wojciech Śleszyński. Przedstawił plany rozbudowy powstającej placówki i zaprosił wszystkich obecnych do jej zwiedzenia, co też nastąpiło po zakończonym posiedzeniu.

Uczestniczący w zwiedzaniu Muzeum Pamięci Sybiru udali się następnie do Muzeum Sybiraków, w dolnej części kościoła pw. Ducha Świętego, gdzie mogli zobaczyć nowe eksponaty oraz wystawy plenerowe przygotowane przez Muzeum Pamięci Sybiru – „Z zesłania na wyżyny nauki. Polscy badacze Syberii” i Krakowski Oddział IPN – „Polacy na Syberii”.

Nie zapomniano również o młodzieży – w Młodzieżowym Domu Kultury przygotowano część artystyczną, natomiast wieczorem odbył się koncert Grażyny Łobaszewskiej – występ był przyjęty bardzo ciepło przez słuchaczy.

W dniu 6 września chętni uczestniczyli w liturgii w Katedralnej Cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy.

Główne obchody rozpoczęły się przy Pomniku Katyńskim, gdzie wartę pełnili żołnierze 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego, Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej, policjanci, harcerze oraz uczniowie Zespołu Szkół Edukacji Technicznej im. marsz. J. Piłsudskiego w Łodzi.

Po odegraniu hymnu państwowego, przewodniczący Podlaskiej Wojewódzkiej Rady Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź przywitał przybyłych gości: przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, służb mundurowych, duchowieństwa, organizacji kombatanckich, a przede wszystkim Sybiraków i młodzież.

Przedstawiając w przemówieniu wprowadzającym historię deportacji Polaków na Sybir od XVII w., poprzez XIX-wieczne popowstaniowe zsyłki, podkreślił ich osiągnięcia naukowe i badania tubylczych plemion w celu poprawy życia mieszkańców tych ziem. Stwierdził, że osiągnięcia tych badaczy są bardziej znane na Sachalinie niż w Polsce.

Następnie rozpoczęła się dekoracja odznaczeniami resortowymi – medalami Pro Bono Poloniae i Pro Patria. Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odznaczył medalami Pro Bono Poloniae następujące osoby: Heronimę Dziermę, Jolantę Hryniewicką, Eugeniusza Malinowskiego, Józefa Panasiuka, Hipolita Popławskiego; medalami Pro Patria: Elżbietę Choińską, Bogdana Zdanowicza, Wiktora Kabaca, Teresę Bogojło, Teresę Borowską, Czesławę Bułkowską, Renatę Iwanowską, Kamilę Pawlicę, Beatę Pietruszkę, Wojciecha Śleszyńskiego, Elżbietę Ufnal, Kazimierza Zalewskiego.

Były również odznaczenia związkowe. Prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordian Borejko, w asyście prezesa Zarządu Oddziału Związku w Białymstoku Tadeusza Chwiedzia, odznaczył Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków Bohdana Paszkowskiego oraz Odznaką Honorową Sybiraka Beatę Pietruszkę.

Po zakończonej ceremonii odznaczeń został złożony wspólny wieniec przez prezesa Zarządu Oddziału Tadeusza Chwiedzia, przewodniczącą Rodziny Katyńskiej Agnieszkę Cybulską oraz przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego XIX Międzynarodowego Marszu Pamięci Zesłańców Sybiru prezydenta Tadeusza Truskolaskiego. Zapalono znicze. Uczestników Marszu pobłogosławili JE abp Tadeusz Wojda, metropolita białostocki i JE najprzewielebniejszy Jakub, arcybiskup białostocki i gdański.

Po błogosławieństwie 12 tys. uczestników, w przeważającej części młodzież szkolna z województwa podlaskiego i kraju, 190 pocztów sztandarowych wyruszyło ulicami miasta – Świętojańską, Branickiego i Piastowską, oddając w ten sposób hołd zesłańcom Sybiru – do kościoła pw. Ducha Świętego.

Mszę świętą celebrował JE abp Tadeusz Wojda, który również wygłosił homilię.

Dalsze uroczystości odbyły się przy pomniku Grobie Nieznanego Sybiraka, gdzie po odśpiewaniu hymnu państwowego i Hymnu Sybiraków zabrał głos prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski.

Po słowie wstępnym, abp Tadeusz Wojda w asyście proboszcza kościoła pw. Ducha Świętego ks. Józefa Kozłowskiego, kapelana białostockich Sybiraków, szefa UdsKiOR Jana Józefa Kasprzyka, prezesa Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordiana Borejki, prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego i prezesa Zarządu Oddziału Związku Sybiraków Tadeusza Chwiedzia udali się na poświęcenie figur Matki Bożej Niepokalanej i Jezusa Chrystusa.

Kapelani wojskowi trzech obrządków: katolickiego, prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego odmówili modlitwę w intencji Sybiraków.

List od prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Andrzej Dera, natomiast list od premiera Mateusza Morawieckiego – Dariusz Piontkowski, minister edukacji narodowej. Został również odczytany list od marszałka województwa podlaskiego Artura Kosickiego przez dyrektora gabinetu Tomasza Szeweluka. Pozostałe listy zostały złożone do protokołu.

Głos zabrali szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz Kordian Borejko, prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków.

Po wystąpieniach został odczytany apel pamięci i oddana salwa honorowa przez żołnierzy 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego.

Ceremonię składania kwiatów rozpoczęła delegacja Zarządu Głównego Związku Sybiraków na czele z prezesem Kordianem Borejką w imieniu wszystkich Sybiraków, następnie składali wieńce przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, instytucji i goście zagraniczni. Harcerze zapalili znicze.

Po części oficjalnej ceremoniału składania kwiatów dużo wiązanek i zniczy złożyli Sybiracy i osoby prywatne.

Płonący duży znicz i łopoczące biało-czerwone sztandary podkreślały rangę i znaczenie tej podniosłej patriotycznej uroczystości.

Od lewej: wiceprezes Zarządu Głównego ZS Wacław Mandryk, dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru Wojciech Śleszyński, prezes Zarządu Głównego Kordian Borejko, prezes Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusz Chwiedź, wiceprezes Zarządu Głównego Mieczysław Pogodziński

Uczestnicy posiedzenia Zarządu Głównego Związku Sybiraków z udziałem prezesów Zarządów Oddziałów

Zwiedzanie powstającego gmachu Muzeum Pamięci Sybiru

Ekspozycja Muzeum Sybiru w dolnej części kościoła pw. Ducha Świętego

Przedstawiciele władz państwowych i samorządowych przy Pomniku Katyńskim

Wystąpienie prezesa Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusza Chwiedzia pod Pomnikiem Katyńskim

Wśród odznaczonych był wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, który z rąk prezesa Zarządu Głównego ZS Kordiana Borejki, w asyście prezesa Zarządu Oddziału Tadeusza Chwiedzia, otrzymał Złotą Odznakę Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków

Składanie wieńca od mieszkańców Białegostoku. Od lewej: prezydent Tadeusz Truskolaski, przewodnicząca Rodziny Katyńskiej Agnieszka Cybulska, prezes Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusz Chwiedź

Czoło marszu – poczty sztandarowe

Delegacje zagraniczne

Wspólnota Wnuków Sybiraków w Białymstoku

Młodzież szkolna

Uroczysta msza święta w kościele pw. Ducha Świętego

Poświęcenie figur Najświętszego Serca Jezusowego i Matki Bożej Niepokalanej – znaków pamięci będących wyrazem wdzięczności za ocalenie i powrót do ojczyzny

Przemawia szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk

Wystąpienie prezesa Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordiana Borejki

Salwę honorową oddali żołnierze 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego

Składanie kwiatów pod pomnikiem Grobem Nieznanego Sybiraka. W imieniu Sybiraków wiązankę złożyli (od lewej): sekretarz generalny Eugeniusz Kuszka, prezes Kordian Borejko, prezes Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusz Chwiedź, przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej Ryszard Greszczyk, wiceprezes Wacław Mandryk i wiceprezes Mieczysław Pogodziński

Kwiaty pod pomnikiem Grobem Nieznanego Sybiraka

Wystawa „Z zesłania na wyżyny nauki. Polscy badacze Syberii”, przygotowana przez Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

Autor: Jolanta Hryniewicka, zdjęcia Marian Boczar

Click to listen highlighted text!