Golgota Wschodu Polaków z Charytan

1 maja 2018 r. w miejscowości Charytany (w gminie Laszki), liczącej około 350 mieszkańców, odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia obelisku upamiętniającego cztery rodziny zesłane w lutym 1940 r. w głąb Związku Sowieckiego.

Na tablicy widnieją imiona i nazwiska 26 osób z rodzin: Burasów, Filów, Serafinów i Wróblów. Z tych osób obecnie żyje jeszcze tylko jedna: Eugenia Fila-Grela, która była obecna na uroczystości.

Inspiratorką wykonania obelisku z tablicą była prof. dr hab. Janina Marciak-Kozłowska z Warszawy, a inicjatywę przejął Tadeusz Grendus, członek rodziny Wierzbickich. Przy wydatnej pomocy wójta gminy Laszki Stanisława Gonciarza i Anny Nowak – dyrektor Archiwum Państwowego w Przemyślu oraz Stanisława Podolaka, pracownika tegoż archiwum, zorganizowano wystawę poświęconą wywózkom. Wystawę wzbogacono wypożyczoną z Zespołu Szkół w Laszkach wystawą prac zmarłej Sybiraczki Antoniny Malik-Chorzępy.

1 maja to dzień poświęcony osobie św. Józefa Rzemieślnika, równocześnie dzień odpustu w parafii w Charytanach. Uroczystość zgromadziła wiele osób miejscowych, przyjezdnych z rodzin Sybiraków, a także przedstawicieli dwóch Oddziałów Związku Sybiraków w Jarosławiu i Przemyślu.

Mały wiejski kościółek wypełniony był po brzegi, nie wszystkich pomieścił, wiele osób stało przed kościołem. Pogoda była piękna, ciepły słoneczny dzień, wokoło zieleń lasów, kwitnących kwiatów.

Uroczystość rozpoczął proboszcz parafii w Miękiszu Starym ks. Czesław Grzebień, witając przybyłych na uroczystość kapłanów: ks. Krzysztofa Szczygielskiego – proboszcza parafii pw. NMP Królowej Polski w Jarosławiu, ks. dziekana Mariana Karbowskiego – proboszcza parafii pw. św. Zofii i św. Szczepana w Laszkach, ks. Józefa Pietrońskiego – proboszcza parafii pw. Matki Bożej Śnieżnej w Miękiszu Nowym, ks. Józefa Florka – proboszcza parafii w Wielkich Oczach, ks. Bartłomieja Dziepaka – wikariusza parafii w Laszkach. Mszę świętą odprawił ks. Krzysztof Szczygielski, który wygłosił okolicznościowe kazanie bardzo patriotyczne i wzruszające (kazania można odsłuchać na stronie przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków www.sybiracy-przemysl.pl).

Po mszy świętej uczestnicy przeszli na plac przed kościołem, gdzie ks. dziekan Marian Karbowski po odmówieniu modlitwy poświęcił pamiątkowy obelisk. Odsłonięcia dokonali ostatnia żyjąca z deportowanych Eugenia Fila-Grela, Tadeusz Grendus i dwie osoby z pozostałych rodzin.

Nastąpiło złożenie wiązanek kwiatów przez rodziny, władze samorządowe oraz przedstawicieli Oddziałów Związku Sybiraków: przemyskiego, który reprezentowali Stanisława Żak – prezes Zarządu, Andrzej Stawarz – wiceprezes, Marian Boczar – sekretarz i równocześnie przedstawiciel Zarządu Głównego Związku Sybiraków i Maria Wielgosz, oraz jarosławskiego, reprezentowali go: Henryk Jarema – wiceprezes Zarządu, Irena Halwa – sekretarz i Weronika Jarema – członek rodziny sybirackiej.

Po wykonaniu pamiątkowych zdjęć zebrani udali się do Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Miękiszu Starym, gdzie odbyła się dalsza część uroczystości.

Goście zwiedzali wystawę poświęconą deportacjom, przygotowaną przez Stanisława Podolaka oraz obszerną wystawę prac zmarłej Sybiraczki Antoniny Malik-Chorzępy, ofiarowaną przez córkę zmarłej Teresę Maryjkę. Są to kopie rysunków postaci i kwiatów wykonane na Syberii i z trudem przywiezione do Polski.

Po wprowadzeniu sztandaru szkoły, odśpiewaniu hymnu państwowego oraz Hymnu Sybiraków Renata Bereza – nauczycielka Szkoły Podstawowej w Wietlinie – wprowadziła obecnych w tematykę sybiracką, a młodzież szkolna przepięknie przedstawiła montaż słowno-muzyczny, przygotowany przez nauczycielkę w Miękiszu Starym Annę Dziaduś-Halejcio. Wiersz w rocznicę deportacji wygłosiła uczennica klasy III gimnazjum w Laszkach Kinga Bawor – wnuczka z rodziny Burasów. Następnie uczniowie wykonali pięknie skomponowany „taniec z flagą”.

Po występie głos zabrała Maria Podgórka z rodziny Wierzbickich, która przedstawiła obszerne dane z życia rodziny, publikowane wcześniej w kwartalniku „Ślad”.

Dyrektor Archiwum Państwowego w Przemyślu Anna Nowak mówiła o pracy tej instytucji i zakresie pomocy w organizowaniu różnych uroczystości oraz o gromadzeniu dokumentacji historycznych. Łukasz Podolak poinformował o przygotowaniu i znaczeniu plansz o tematyce deportacji do ZSRR, posługując się przygotowanymi przez siebie pracami.

Podczas uroczystości głos zabrali: Irena Halwa, Marian Boczar, Andrzej Homa – dyrektor biura senatora Mieczysława Golby, Anna Huk – radna Sejmiku Województwa Podkarpackiego i Maria Wielgosz, która czytała napisane przez siebie wiersze o tematyce sybirackiej.

Podsumowując uroczystość, Tadeusz Grendus podziękował wszystkim obecnym za udział w przygotowaniu uroczystości: nieobecnej prof. Janinie Marciak-Kozłowskiej i wójtowi gminy Laszki Stanisławowi Gonciarzowi, który zaprosił wszystkich (a było ponad 100 osób) na wspólny posiłek przygotowany przez panie z kuchni Szkoły Podstawowej w Miękiszu Starym.

Z relacją filmową można zapoznać się na stronie internetowej przemyskiego Oddziału Związku Sybiraków pod adresem: www.sybiracy-przemysl.pl.

Obelisk upamiętniający wywózkę na Syberię rodzin z Charytan

Ks. Krzysztof Strzygielski głoszący kazanie

Ostatnia żyjąca z deportowanych z Charytan Eugenia Fila-Grela (z prawej)

Od lewej: Henryk Jarema – wiceprezes Zarządu Oddziału ZS w Jarosławiu, Irena Halwa – sekretarz Zarządu Oddziału w Jarosławiu, Stanisława Żak – prezes Zarządu Oddziału w Przemyślu, Andrzej Stawarz – wiceprezes Zarządu Oddziału w Przemyślu, Maria Wielgosz – członek Zarządu Oddziału w Przemyślu

Poświęcenia obelisku dokonuje ks. dziekan Marian Karbowski

Odsłonięcia pomnika dokonują Eugenia Fila-Grela, Tadeusz Grendus i członkowie rodzin osób deportowanych

Kwiaty składają (od lewej): Andrzej Stawarz, Maria Wielgosz, Marian Boczar

Występ uczniów Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Miękiszu Starym

„Taniec z flagą” wykonany przez uczniów Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Miękiszu Starym

Maria Wielgosz czyta swoje wiersze o tematyce sybirackiej.

Podajemy również linki do galerii zdjęć i dwóch filmów z tej uroczystości:

https://photos.app.goo.gl/JQwtxZTJYWW1wiVq5

https://youtu.be/ImJvsUEjKag

https://youtu.be/dYutnl35m5E

Autor: Irena Halwa, sekretarz Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Jarosławiu, zdjęcia i film Marian Boczar, sekretarz Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu