Wydarzenia Znaki pamięci

90-lecie Związku Sybiraków

W dniu 29 czerwca 2018 r. w Gmachu Głównym Politechniki Warszawskiej odbyła się uroczystość upamiętniająca 90-lecie powstania Związku Sybiraków, podczas której odsłonięta została tablica pamiątkowa. Właśnie w tym miejscu w dniach 29–30 czerwca 1928 r., w roku 10-lecia odzyskania przez państwo polskie niepodległości, odbył się Zjazd Założycielski, podczas którego w obecności prezydenta II Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego zesłańcy Sybiru i żołnierze 5 Dywizji Syberyjskiej powołali stowarzyszenie mające na celu zintegrowanie środowiska zesłańców, upamiętnianie historii zesłań, a także pomoc Sybirakom w życiu codziennym.

W rocznicę tego wydarzenia na Politechnikę Warszawską przybyli jak przed laty Sybiracy – ofiary tym razem XX-wiecznych wywózek na Syberię i do Kazachstanu, przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, służb mundurowych i duchowieństwa, weterani i kombatanci, przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz środowisk akademickich. Uroczystość odbyła się pod patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, a jej współorganizatorem był Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Przy tablicy pamiątkowej wartę honorową pełnili żołnierze Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego.

Uroczystość rozpoczęło wprowadzenie pocztu sztandarowego Zarządu Głównego Związku Sybiraków (Aleksander Hreczecha, Henryk Pasierski, Mieczysław Wirszyc), odśpiewanie przez Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej hymnu państwowego i powitanie przybyłych.

Sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera odczytał list prezydenta, w którym Andrzej Duda wyraził uznanie dla zasług i zaangażowania Sybiraków w działalność społeczną i edukacyjną, a także podziękował im za bycie godnymi depozytariuszami bohaterskiej tradycji i etosu sybirackiego. Jednocześnie pogratulował z okazji przypadającej w grudniu tego roku 30. rocznicy reaktywowania Związku po niemal półwiecznej przerwie, gdy działalność jego była zakazana, a prawda na temat zesłań ukrywana. Podkreślił, że pamięć Sybiru zobowiązuje nas wszystkich do rzetelnej pracy dla dobra ojczyzny.

Następnie w imieniu prezydenta Andrzeja Dudy sekretarz stanu Andrzej Dera wręczył odznaczenia dwojgu zasłużonym Sybirakom. Jolanta Hryniewicka uhonorowana została Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a Tadeusz Sitnik Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Doradca marszałka Sejmu RP Sławomir Siwek odczytał list marszałka Marka Kuchcińskiego. Marszałek przekazał wyrazy uznania dla idei upamiętnienia rocznicy powstania Związku Sybiraków i zaznaczył, że to właśnie dzięki determinacji zesłańców prawda o wywózkach przetrwała czasy zakłamywania i przemilczania historii.

Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oddał hołd generacjom Polaków, którzy doświadczyli życia na zesłaniu, cierpienia, głodu i katorżniczej pracy, tracąc nie tylko zdrowie, ale nie rzadko również życie. Każdy bowiem, jak powiedział, nosi w sobie wdzięczność za ich nieugiętą postawę, świadectwo mężności, honor i pozostanie niepokonanym. Przypomniał postawę marszałka Józefa Piłsudskiego, który pięć lat spędził na zesłaniu.

Rektor Politechniki Warszawskiej prof. dr hab. inż. Jan Szmidt podkreślił znaczenie odsłanianej w tym dniu tablicy pamiątkowej, która przyszłym elitom przypominać będzie o historycznych wydarzeniach, jakie miały miejsce w gmachu uczelni, a pracownikom naukowym o konieczności kształcenia ludzi oddanych ojczyźnie i działających na jej rzecz, jak czynili to zesłańcy.

Prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków w swoim przemówieniu przypomniał idee Zjazdu Założycielskiego i wybitne postaci, które znalazły się wśród XIX-wiecznych zesłańców, jak choćby marszałek Józef Piłsudski, który otrzymał legitymację numer 1 Związku czy wielu zasłużonych dla badania Syberii naukowców i odkrywców. Podkreślił również aktualność celów stowarzyszenia, nawiązujących do tych reprezentowanych przez przedwojenny Związek – kultywowania pamięci o zesłaniach, krzewienia idei sybirackich i obrony interesów członków stowarzyszenia. Podziękował prezydentowi Andrzejowi Dudzie za objęcie uroczystości patronatem, a szefowi Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz rektorowi Politechniki Warszawskiej prof. Janowi Szmidtowi i prorektorowi ds. studenckich prof. Januszowi Walo za pomoc w organizacji uroczystości.

Tablicę upamiętniającą 90. rocznicę powstania Związku Sybiraków w auli głównej Politechniki Warszawskiej odsłonili sekretarz stanu Andrzej Dera, szef UdsKiOR Jan Józef Kasprzyk, rektor Jan Szmidt oraz prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordian Borejko, a poświęcił ją w imieniu biskupa polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka ks. kmdr Janusz Bąk, duszpasterz środowisk kombatanckich.

Pod tablicą wieńce i wiązanki kwiatów złożyli przedstawiciele Związku Sybiraków, Kancelarii Prezydenta RP, Sejmu RP, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Policji, Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Związek Sybiraków reprezentowali prezes Kordian Borejko, Mieczysław Pogodziński i Jolanta Hryniewicka.

Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej odśpiewał Hymn Sybiraków, a następnie wyprowadzony został sztandar Zarządu Głównego Związku Sybiraków.

Uroczystość zakończył piękny koncert Chóru Akademickiego Politechniki Warszawskiej, podczas którego wykonane zostały pieśni patriotyczne. Nie zabrakło wśród nich m.in. „Czerwonych maków na Monte Cassino”, „Roty” i „Pieśni obozowej”.

Obchodom 90. rocznicy powstania Związku Sybiraków towarzyszyło wybicie medalu pamiątkowego i wydanie broszury przedstawiającej historię przedwojennego Związku Sybiraków, które otrzymali zaproszeni goście.

Uroczystość na Politechnice Warszawskiej – Sybiracy i zaproszeni goście

Wartę przy tablicy pełnili żołnierze Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego

Wprowadzenie sztandaru Zarządu Głównego Związku Sybiraków. Poczet w składzie: Mieczysław Wirszyc (Oddział ZS w Gorzowie Wielkopolskim), Henryk Pasierski – chorąży (Oddział ZS w Białymstoku) i Aleksander Hreczecha (Oddział ZS w Jeleniej Górze) prowadzony przez Mieczysława Martusewicza

Sekretarz stanu Andrzej Dera odczytał list prezydenta RP Andrzeja Dudy

Sekretarz stanu Andrzej Dera wręczył odznaczenia nadane przez prezydenta RP Sybirakom Jolancie Hryniewickiej i Tadeuszowi Sitnikowi

Doradca marszałka Sejmu Sławomir Siwek odczytał list marszałka Marka Kuchcińskiego

Do zebranych przemówił szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk

Gospodarzem uroczystości był rektor Politechniki Warszawskiej prof. Jan Szmidt

Przemawia prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordian Borejko

Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. Od prawej: sekretarz stanu Andrzej Dera, szef UdsKiOR Jan Józef Kasprzyk, prezes Zarządu Głównego ZS Kordian Borejko i rektor PW prof. Jan Szmidt

Tablicę poświęcił ks. kmdr Janusz Bąk

W imieniu Zarządu Głównego kwiaty złożyli (od lewej): prezes Kordian Borejko, Jolanta Hryniewicka i Mieczysław Pogodziński

Od prawej: rektor prof. Jan Szmidt, sekretarz stanu Andrzej Dera, doradca marszałka Sejmu Sławomir Siwek, poseł Jan Dziedziczak, prezes ZG ZS Kordian Borejko, szef UdsKiOR Jan Józef Kasprzyk, prorektor WAT ds. wojskowych płk Adam Król, ks. kmdr Janusz Bąk