Oficjalne uroczystości rocznicowe rozpoczęły się w Białymstoku dnia 15 września 2024 roku zwiedzaniem wystawy stałej wzbogaconej o spotkanie z Sybirakami w Muzeum Pamięci Sybiru. Była to specjalna ścieżka zwiedzania z przewodnikiem pt.: „Opowiem Ci moją historię”. Wieczorem, tego samego dnia, odbył się spektakl teatralny „Sztambuch syberyjski-exodus” w wykonaniu studentów Akademii Teatralnej w Białymstoku. W śpiewie, tańcu i recytacji pokazano męczeńską drogę zesłańców na Syberię i do Kazachstanu poprzez aresztowanie, trudną podróż w bydlęcych wagonach, do armii Gen. Andersa i jej szlak bojowy na zachód Europy. Największe wrażenie zrobił widok obszarpanych, wynędzniałych zesłańców wędrujących do armii Andersa i ich niewypowiedzianą radość na widok polskich mundurów. Zakończenie widowiska z pieśnią wojskową „Czerwone maki” autorstwa Feliksa Konarskiego i muzyką Alfreda Schutza wysłuchaną na stojąco i w tle wystrzałów (z magnetofonu) aranżowanej akcji bojowej, artyści dostali brawa na stojąco. Pieśń nawiązuje do kwiatów, które w czasie bitwy rozkwitły na zrytych pociskami wzgórzach. W dniu 16 września nastąpiła uroczystość odsłonięcia pomnika Seweryna Nowakowskiego, przedwojennego prezydenta Białegostoku, Sybiraka. Był białostoczaninem z wyboru, został komisarzem rządowym w latach 1934-1939, położył duże zasługi w rozbudowie i rozwoju kultury miasta. Obecny teatr im. Aleksandra Węgierki powstał jako Dom Ludowy. W październiku 1939 został aresztowany przez NKWD i ślad po nim zaginął. Pomnik usytuowany jest w parku przy bulwarach Kościałkowskiego. W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięła udział rodzina i prezydent miasta Tadeusz Truskolaski. Czytany list pani Krystyny, synowej Prezydenta S. Nowakowskiego, obfitował w rodzinne szczegóły i superlatywy odnośnie Jego osoby. Dzień 17 września 2024 roku rozpoczął się uroczystą Mszą św. w kościele pw. Ducha św. wzbogaconej „sybiracką modlitwą wiernych”, homilią nawiązującą do zesłańczych losów Sybiraków oraz obecnością sztandaru wojskowego i ponad czterdziestoma sztandarami, głównie szkolnymi. Po zakończonej eucharystii udaliśmy się do pomnika Grobu Nieznanego Sybiraka, odświętnie udekorowanym narodowymi flagami. Obecność honorowego posterunku żołnierzy z 18. Pułku Rozpoznawczego dodała rangi i splendoru uroczystości. Po złożeniu kwiatów i zniczy przy pomniku, udaliśmy się na ul. Traugutta, gdzie znajduje się obelisk, upamiętniający miejsce transportu obywateli polskich na Wschód. Po złożeniu hołdu Ofiarom sowieckich represji, przejechaliśmy na główne miejsce uroczystości, tj. miejsce, gdzie znajduje się pomnik Bohaterskiej Matki Sybiraczki przy Muzeum Pamięci Sybiru. Uroczystość rozpoczęła się sygnałem alarmu o godzinie 12.00 i odśpiewaniem hymnu państwowego, następnie zabrał głos prezydent miasta Tadeusz Truskolaski, organizator uroczystości, witając wszystkich obecnych i omawiając napad Związku Sowieckiego na Polskę, następnie odczytano list okolicznościowy od marszałka Sejmu RP Szymona Hołowni. Wystąpienie wojewody podlaskiego, Jacka Brzozowskiego, dotyczyło również czwartego rozbioru Polski. Zabierająca głos prezes Oddziału Związku Sybiraków, Jolanta Hryniewicka, przybliżyła okoliczności napadu Sowietów na Polskę 17 września i przytoczyła słowa, że Rosjanie idą z pomocą swoim braciom Białorusinom i Ukraińcom zamieszkałym w Polsce. Autor „Archipelagu Gułag” pisał: Syberia – kto tam nie był – nie uwierzy, Kto tam był – nigdy nie zapomni i jednocześnie przekazuje nam przesłanie i ostrzeżenie: Ten, kto zapomina o okropności swego narodu, jest skazany na ich powtórzenie. Po przemówieniach nastąpiła dekoracja OHS zasłużonych działaczy Straży Miejskiej w Białymstoku. Apel Pamięci przywołał miejsca kaźni polskich zesłańców i trauma Sybiru znów powróciła – można wybaczyć, lecz wspomnienia i trauma zawsze zostają. Salwa honorowa oddała cześć i szacunek wszystkim niewinnie skazanym, zesłanym, pozostałym na ziemi cierpień, tylko dlatego, że byli Polakami kochającymi swoją Ojczyznę. Ceremoniał składania kwiatów i wieńców, zapalenie zniczy, zakończył tę podniosłą uroczystość, jednocześnie składając hołd Bohaterskiej Matce Sybiraczce, u której stóp złożyliśmy kwiaty. Wieczorem, 17 września, spotkaliśmy się na obejrzenie widowiska Mapping „17.09 Pamiętamy” umieszczonym na ścianie budynku Muzeum Pamięci Sybiru. Kolejne obrazy przybliżyły wydarzenia napaści Związku Sowieckiego na Polskę. Po zakończonej uroczystości spotkaliśmy się w celu podyskutowania o wydarzeniach swoich wywózek i odczuciami z tym związanych. Spożyty posiłek nadał spotkaniu rodzinną relację. Opracowała: Jolanta Hryniewicka Foto: Marcin Jakowiak Przeczytano 4 Nawigacja wpisu Światowy Dzień Sybiraka w Katowicach Uroczystość 85. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę w Warszawie
