VIII Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru w Łodzi

Wiedza na temat Polaków zesłanych na Sybir jest w polskim społeczeństwie wciąż niewielka. Powodem tego stanu rzeczy może być fakt, że temat ten był w okresie powojennym przemilczany, zarówno w podręcznikach szkolnych, jak i mediach. Dopiero od 1989 r. można było otwarcie mówić o tragicznych losach Polaków zesłanych w latach 1940–1956 na Sybir. Tę „białą kartę” w świadomości naszego narodu starają się zapełnić szkoły noszące imię Sybiraków.

Dyrektorzy i nauczyciele tych szkół czują szczególną odpowiedzialność za to, aby pamięć o losach zesłańców syberyjskich przetrwała. Jak skutecznie upowszechniać wiedzę o patronie? W jaki sposób pracować z uczniami, aby te działania były dla nich atrakcyjne? Odpowiedź na te pytania nie jest łatwa i dlatego od 2011 r. dyrektorzy szkół i prezesi stowarzyszeń noszących imię Sybiraków spotykają się raz w roku, aby wymienić się doświadczeniami i szukać innowacyjnych rozwiązań w pracy z młodzieżą.

W bieżącym roku organizatorem VIII Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru (6–8 czerwca) był Zespół Szkół Geodezyjno-Technicznych w Łodzi. Konferencja rozpoczynająca zjazd miała miejsce w Sali Obrad Urzędu Miasta Łodzi. Dyrektor ZSG-T Julitta Rosa dokonała otwarcia uroczystości oraz przedstawiła program zjazdu, skupiający się wokół hasła upamiętniającego Sybiraków – „Drzewa wspomnień, drzewa pamięci”.

Spotkanie uświetnili swą obecnością: przedstawicielka Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Alicja Marciniak, pracowniczka Biura Wojewody Ewa Bonusiak, przedstawicielka prezydenta miasta Katarzyna Zielińska – dyrektor Biura Promocji, Komunikacji Społecznej i Turystyki, Oddział Imprez Patriotycznych, Czesław Żukowski z Zarządu Głównego Związku Sybiraków, prezes Zarządu łódzkiego Oddziału Związku Sybiraków Stanisław Jurkin, prezes Zarządu Oddziału w Nowym Sączu Kazimierz Korczyński.

W trakcie konferencji odbyło się też uroczyste podsumowanie konkursu plastyczno-literackiego pt. „Czas nie zatrze Waszych wspomnień”. Konkurs ten, wyraziście nawiązujący do obaw i niepokojów Sybiraków, został zorganizowany z inicjatywy dyrektor ZSG-T Julitty Rosy. Jego olbrzymim atutem była idea łączenia pokoleń, bowiem wykonanie pracy konkursowej wymagało współpracy między młodzieżą i nauczycielami. Zadaniem nauczyciela było opisanie wybranej historii Sybiraka, a uczeń miał wykonać plakat nawiązujący do tej opowieści.

Laureatami konkursu zostali:

W kategorii – szkoły ponadgimnazjalne:

I miejsce: Wiktor Kubik – „Tak trudno zrozumieć”, nauczyciel – Krystyna Zając, Zespół Szkół Geodezyjno-Technicznych im. Sybiraków w Łodzi

II miejsce: Hubert Makowski – „Mroźna, gwiaździsta noc”, nauczyciel – Agnieszka Jedynak, Zespół Szkół Geodezyjno-Technicznych im. Sybiraków w Łodzi

II miejsce: Marcelina Gardoń – „Maślany smak dzieciństwa”, nauczyciel – Maria Sowa, Zespół Szkół nr 2 im. Sybiraków w Nowym Sączu

III miejsce: Monika Dalasińska – „Pod wielkim dachem nieba. Wyprawa do tajgi po orzeszki cedrowe”, nauczyciel – Hanna Charęza, VI Liceum Ogólnokształcące im. Zesłańców Sybiru w Toruniu

W kategorii – szkoły podstawowe/ gimnazja:

I miejsce: Jan Łubiarz – „Pamiętaj”, nauczyciel – Monika Zdybicka, Szkoła Podstawowa nr 37/ Gimnazjum nr 7 im. Sybiraków w Szczecinie

I miejsce: Monika Masztalerz – „Pan Zdzisław Frej”, nauczyciel – Renata Ogielska, Szkoła Podstawowa nr 37/ Gimnazjum nr 7 im. Sybiraków w Szczecinie

II miejsce: Magda Rułkowska – „Niezwykłe ocalenie”, nauczyciel – Grażyna Siłkowska, Szkoła Podstawowa im. Sybiraków w Netcie

III miejsce: Jan Jakubowski – „Krzyżyk nadziei”, nauczyciel – Małgorzata Chmielewska, Szkoła Podstawowa nr 4 im. Sybiraków w Białymstoku

Prace konkursowe zostały wyeksponowane na wystawie w Zespole Szkół Geodezyjno-Technicznych.

Organizowanie konkursów jest jednym ze sposobów budzenia zainteresowania młodzieży losem Sybiraków. Rywalizacja z innymi, chęć wygranej to ważny motor napędowy w procesie tworzenia.

Istotnym elementem spotkania był montaż słowno-muzyczny „Okruchy wspomnień”, przywołujący tragiczne wydarzenia sprzed 70 lat. Uczniowie klas II informatycznej oraz I i II geodezyjnej, przygotowani przez Krystynę Zając, w przejmujący sposób oddali nastrój tamtych dni i jednocześnie złożyli hołd Sybirakom.

W części oficjalnej spotkania odznaczono Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków Agnieszkę Kubicką, nauczycielkę ZSG-T oraz Srebrną Odznaką Honorową – Kazimierza Lewickiego, przewodniczącego Rady Osiedla Julianów–Marysin–Rogi. Uroczystość zakończyła się złożeniem kwiatów w Urzędzie Wojewódzkim, przy tablicy upamiętniającej losy osób represjonowanych na terenie byłego ZSRR.

Drugiego dnia uczestnicy VIII Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru wzięli udział w warsztatach, których celem było wypracowanie nowych sposobów upowszechniania wiedzy o Golgocie Wschodu. Sebastian Szymura, nauczyciel ZSG-T, zaprezentował dotychczasowe działania naszej placówki, upamiętniające patrona, a następnie uczestnicy warsztatów, pracując w kilkuosobowych grupach, tworzyli nowe scenariusze uroczystości. W ten sposób powstał bank pomysłów do wykorzystania dla wszystkich. Po warsztatach, w czasie wolnym, goście zwiedzali miasto, poznając jego historię i współczesność.

Symbolicznym podsumowaniem projektu „Drzewa wspomnień, drzewa pamięci” było posadzenie przed budynkiem ZSG-T drzewa upamiętniającego zesłańców Sybiru oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej. Uroczystego odsłonięcia tablicy dokonali: inicjatorka projektu dyrektor Julitta Rosa, Czesław Żukowski – skarbnik Zarządu Głównego Związku Sybiraków, Stanisław Jurkin, prezes łódzkiego Zarządu Oddziału Związku Sybiraków. Uczestnicy zjazdu oddali cześć Sybirakom poprzez zapalenie znicza i złożenie kwiatów.

Ostatni dzień zjazdu tradycyjnie był okazją do podsumowań i wniosków. Uczestnicy zjazdu swoim zaangażowaniem po raz kolejny potwierdzili, że czują się szczególnie zobowiązani do przekazywania pamięci o tragedii Polaków wywiezionych na „nieludzką ziemię”. Zaangażowanie to pozwala patrzeć w przyszłość z nadzieją, że zawsze znajdzie się w niej miejsce dla przeszłości.

Uchwały VIII Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru

1) Ponawiamy wniosek z VII Zjazdu do Zarządu Głównego Związku Sybiraków w sprawie podjęcia działań poprzez prezesów Zarządów Oddziałów ZS mających na celu uaktywnienie szkół noszących imię Sybiraków do udziału w zjazdach. Szkoły, które nie uczestniczyły w żadnym ze zjazdów: Kumielsk, Szarocin, Bachów, Nawsie, Niedźwiadna, Brodnica, Rakoszyce, Gorzów Wielkopolski, Kielce.

2) Apelujemy do Zarządu Głównego Związku Sybiraków o zintensyfikowanie działań Oddziałów Związku Sybiraków w tworzeniu Stowarzyszeń Pamięci Zesłań, szczególnie na bazie kadry wygaszanych gimnazjów.

3) Zwracamy się do Zarządu Głównego Związku Sybiraków, aby w porozumieniu z Muzeum Pamięci Sybiraków w Białymstoku wystąpił do właściwych organów o przekazywanie sztandarów i wszelkich eksponatów (za zgodą darczyńców) z 16 likwidowanych gimnazjów do wyżej wymienionego muzeum.

4) Zwracamy się z wnioskiem do Zarządu Głównego Związku Sybiraków o wytypowanie członka Prezydium do kontaktów roboczych ze Stowarzyszeniami, zaangażowanego w tworzenie nowych Stowarzyszeń oraz wspieranie w pozyskiwaniu środków finansowych dla Stowarzyszeń istniejących.

5) Ustala się, że IX Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru odbędzie się w Grajewie – współorganizatorem będzie Szkoła Podstawowa nr 2 im. Adama Mickiewicza w Grajewie.

6) Proponuje się, aby X Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru odbył się w Krakowie, natomiast XI – w Białymstoku.

7) Uczestnicy VIII Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru składają na ręce pani dyrektor Julitty Rosy serdeczne podziękowania dla wszystkich, którzy byli zaangażowani w organizację Zjazdu. Szczególne słowa uznania dla pani Julitty Rosy za bogaty program i inspirację do naszej dalszej pracy.

8) Dziękujemy za udział i wsparcie w organizacji VIII Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru panu dr. Stanisławowi Jurkinowi oraz Sybirakom z Łódzkiego Oddziału ZS.

Montaż słowno-muzyczny „Okruchy wspomnień” w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół Geodezyjno-Technicznych w Łodzi

Prezes Zarządu Oddziału ZS w Łodzi Stanisław Jurkin wręczył Odznakę Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków nauczycielce Agnieszce Kubickiej i Kazimierzowi Lewickiemu, przewodniczącemu Rady Osiedla Julianów–Marysin–Rogi

Złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową w Urzędzie Wojewódzkim

Uroczystość posadzenia przed budynkiem ZSG-T drzewa upamiętniającego zesłańców Sybiru oraz odsłonięcia tablicy pamiątkowej

Znaki pamięci

Wpisy do księgi pamiątkowej. Wpisują się skarbnik Zarządu Głównego ZS Czesław Żukowski (z prawej) i prezes Podlaskiego Stowarzyszenia Pamięci Zesłańców Sybiru Jerzy Bołtuć

Autor: Zespół Szkół Geodezyjno-Technicznych w Łodzi, zdjęcia Oddział ZS w Łodzi