Wernisaż rzeźb Stanisława Kulona

W 76. rocznicę pierwszej masowej deportacji ludności polskiej do ZSRR, 10 lutego 2016 r., z inicjatywy Koła Związku Sybiraków Żoliborz-Bielany w Warszawie, w Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia im. Janusza Kurtyki odbył się wernisaż wystawy płaskorzeźb i rzeźb prof. Stanisława Kulona „Droga Krzyżowa 1939–1947” (w ubiegłym roku była wystawa „Świadectwo 1939–1946). Gościem honorowym był autor wystawy – Stanisław Kulon, rzeźbiarz, wieloletni wykładowca Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Stanisław Kulon (ur. 26 sierpnia 1930 r. w Sobiesku, dziś na Ukrainie) 10 lutego 1940 r. jako 10-letnie dziecko został wraz całą rodziną wywieziony w głąb Związku Radzieckiego do tajgi. Ciężkie warunki klimatyczne i bytowania, praca ponad siły, głód i zimno przyczyniły się do śmierci jego rodziców i trojga rodzeństwa. Stanisław i dwoje rodzeństwa trafili do sowieckich domów dziecka. Tu także każdego dnia toczyła się walka o przetrwanie. Dzięki pomocy jednej z wychowawczyń, dorastający Stasio Kulon wraz z siostrą Zosią i bratem Józefem, wypraszając w biurze NKWD zaświadczenie, że są Polakami – 19 marca 1946 r. wrócili (zgodnie z największym marzeniem matki) do Polski. Tu znowu pobyt w Domu Dziecka w Sopocie, skąd za namową brata Józefa i przy poparciu wychowawców, którzy zauważyli talent wychowanka, został skierowany we właściwym kierunku – do Liceum Technik Plastycznych (Kenara) w Zakopanem, po ukończeniu którego dostał się do ASP w Warszawie. Tam uzyskał dyplom z wyróżnieniem na Wydziale Rzeźby. Pozostał na uczelni, dochodząc do tytułu profesora. Od 2000 r. jest na emeryturze, ale nadal tworzy.

Przez cały okres PRL nie mógł wspominać pobytu na zesłaniu. Dopiero będąc na emeryturze, mógł w swojej twórczości dać świadectwo swoim ówczesnym doświadczeniom. Na ekspozycję zatytułowaną „Droga Krzyżowa 1939–1947” składa się cykl 28 reliefów w postaci barwionych sosnowych tablic, na których Stanisław Kulon przedstawił tragiczne doświadczenia swojej rodziny oraz innych Polaków deportowanych do Związku Radzieckiego w latach 1940–1941 i zmuszonych do osiedlenia się na „nieludzkiej ziemi”. Wystawę uzupełniają rzeźby Matki Sybiraczki, kapliczki i inne dzieła artysty. Ich zapis ma charakter uniwersalny i wysokie walory artystyczne.

Sybirak rzeźbiarz Stanisław Kulon

Inicjatorka wystawy prezes Zarządu Koła ZS Żoliborz-Bielany Mirosława Niekoraniec

Wystawa „Droga Krzyżowa 1939–1947”

Oprac.: Leon Zujko