Obchody jubileuszowego XV Międzynarodowego Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru w Białymstoku rozpoczęły się 10 września 2015 r. uroczystościami uhonorowania zasłużonych osób odznaczeniami państwowymi i resortowymi. W Sali Rycerskiej Muzeum Wojska zastępca szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Bożena Żelazowska odznaczyła działaczy podlaskich medalem Pro Patria. W Pałacyku Gościnnym prezydenta Białegostoku Bożena Żelazowska wręczyła Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Tadeuszowi Borowskiemu-Beszcie (Oddział ZS w Białymstoku) oraz Złoty Krzyż Zasługi Marii Obolewicz (Oddział ZS w Olsztynie). Zbiorowe medale Pro Patria przyznane zostały 18. Białostockiemu Pułkowi Rozpoznawczemu, Szkole Podstawowej nr 4 im. Sybiraków w Białymstoku oraz Zespołowi Szkół Technicznych im. gen. Andersa w Białymstoku. Marszałek województwa podlaskiego Mieczysław Baszko wręczył Odznaki Honorowe Województwa Podlaskiego prezesom Oddziału Krajowego Związku Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w Białymstoku, Okręgu Białystok Światowego Związku Armii Krajowej, Zarządu Okręgowego w Białymstoku Związku Inwalidów Wojennych RP i Podlaskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź w asyście wiceprezesa Grzegorza Lipowskiego odznaczył Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków m.in. córkę gen. Andersa Annę Marię Anders-Costę, wojewodę Andrzeja Meyera, marszałka Mieczysława Baszkę oraz Miasto Białystok (wyróżnienie odebrał prezydent Tadeusz Truskolaski) i Muzeum Wojska w Białymstoku (na ręce dyrektora Roberta Sadowskiego). Obchodom XV Marszu towarzyszyły trzy wystawy. W Muzeum Wojska odbył się wernisaż wystawy malarstwa sybiraka Ottona Grynkiewicza „Chłopiec w grze przetrwania”. Wystawę otworzył uroczyście w obecności Sybiraków dyrektor muzeum Robert Sadowski. Znalazły się na niej m.in. obrazy przekazane do zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru. Artysta nawiązuje w swojej twórczości do przeżyć z zesłania. Uczestnicy mogli także zobaczyć przygotowaną przez Muzeum Wojska ekspozycję „Marsze Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. To już 15 lat …” w kościele pw. Ducha Świętego oraz „Nowe zniewolenie” Instytutu Pamięci Narodowej na terenie przy kościele. Odwiedzili również kaplicę Sybiraków w kościele pw. Ducha Świętego i pomnik Grób Nieznanego Sybiraka. XV Marsz uświetnił koncert zorganizowany przez Białostocki Ośrodek Kultury. Wieczorem na Stadionie Miejskim pojawiły się zespoły Lao Che i Kult. Występ przyciągnął zarówno sybiraków, jak i młodzież. Główne uroczystości w dniu 11 września rozpoczęło tradycyjnie poranne nabożeństwo w cerkwi katedralnej pw. św. Mikołaja Cudotwórcy, celebrowane przez abp. Jakuba, ordynariusza prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej. O godz. 10 sybiracy, młodzież, zaproszeni goście, przedstawiciele władz państwowych, wojewódzkich i samorządowych oraz organizacji kombatanckich i mieszkańcy Białegostoku zebrali się przy Pomniku Katyńskim, gdzie po wysłuchaniu hymnu państwowego powitał ich prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź. Mottem przewodnim XV Międzynarodowego Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru było „Koniec wojny. Nowe zniewolenie”. Następnie prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź, prezes stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Białymstoku Agnieszka Markiewicz-Cybulska, wiceprezydent Białegostoku Adam Poliński, wojewoda podlaski Andrzej Meyer, zastępca szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Bożena Żelazowska, radca generalny koordynator w Ministerstwie Obrony Narodowej Krzysztof Sikora, wicemarszałek województwa podlaskiego Maciej Żywno i podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski złożyli pod pomnikiem wspólny wieniec i zapalili znicze pamięci, oddając hołd wszystkim tym, którzy zginęli za wolną, niepodległą i suwerenną Polskę. Duchowni obrządku katolickiego, prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego odmówili modlitwę ekumeniczną. Wartę przy Pomniku Katyńskim (a następnie przy pomniku Grobie Nieznanego Sybiraka) pełnili żołnierze 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego, policjanci, harcerze oraz w mundurach legionistów uczniowie łódzkiego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 20 im. marsz. J. Piłsudskiego. Pochód, w którym udział wzięło około 14 tys. osób, w tym niezwykle liczni uczniowie szkół podstawowych i średnich oraz Polacy z Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Ukrainy, Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii i Wielkiej Brytanii (320 osób), jak również 270 pocztów sztandarowych, przeszedł ulicami Świętojańską, Branickiego i Piastowską do kościoła pw. Ducha Świętego. Mszy świętej w intencji sybiraków przewodniczył metropolita białostocki abp Edward Ozorowski, a homilię wygłosił ks. Adam Skreczko. Na koniec odczytane zostało pismo przesłane przez krajowego kapelana sybiraków ks. Zdzisława Banasia, który nie mógł osobiście uczestniczyć w obchodach XV Marszu. Przy pomniku Grobie Nieznanego Sybiraka odegrane zostały przez orkiestrę wojskową hymny państwowy i Sybiraków. Okolicznościowe przemówienia rozpoczął wiceprezydent Białegostoku Adam Poliński. Podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski odczytał list prezydenta Andrzeja Dudy skierowany do uczestników jubileuszowego XV Międzynarodowego Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. W imieniu ministra obrony narodowej wystąpił radca generalny koordynator Krzysztof Sikora. Przemawiali także zastępca szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Bożena Żelazowska, wojewoda podlaski Andrzej Meyer i wicemarszałek województwa podlaskiego Maciej Żywno. Anna Maria Anders-Costa wyraziła wdzięczność i dumę z możliwości odwiedzania wolnej Polski, o której do końca życia marzył jej ojciec gen. Władysław Anders, i uczestniczenia w uroczystościach poświęconych zesłańcom. Kapelani wojskowi obrządku katolickiego, prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego odmówili modlitwę za zmarłych sybiraków. Po odczytaniu apelu poległych żołnierze 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego oddali salwę honorową. Uroczystości zakończyło złożenie kwiatów pod pomnikiem Grobem Nieznanego Sybiraka. W imieniu Zarządu Głównego wieniec złożyli prezes Tadeusz Chwiedź, wiceprezes Grzegorz Lipowski, sekretarz generalny Kordian Borejko i członek Zarządu Mieczysław Pogodziński. Po oficjalnych uroczystościach w obecności członków Oddziału Związku Sybiraków w Olsztynie na Ścianie Pamięci otaczającej pomnik Grób Nieznanego Sybiraka odsłonięta została tablica Eugeniusza Grabskiego, wiceprezesa Zarządu Głównego, wieloletniego prezesa Zarządu Oddziału i organizatora Krajowych Zjazdów Sierot Polskich Byłych Wychowanków Syberyjskich Domów Dziecka i Biezprizornych z lat 1940–1946. Odsłonięcia dokonały siostra Eugeniusza Grabskiego i pełnomocnik ds. kombatantów i osób represjonowanych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego Ewa Sapka-Pawliczak. Tablicę poświęcił kapelan olsztyńskich Sybiraków ks. prałat Bronisław Siekierski. Oddział ZS w Wałbrzychu przekazał specjalnie wykonaną mapę zesłań do zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. Na zdjęciu od lewej: prezes Zarządu Oddziału ZS w Wałbrzychu Stanisław Sznajder i dyrektor muzeum Robert Sadowski Uroczyste otwarcie wystawy prac Ottona Grynkiewicza „Chłopiec w grze przetrwania” w Muzeum Wojska. Z lewej Otton Grynkiewicz, pośrodku dyrektor muzeum Robert Sadowski Zastępca szefa Urzędu ds. Kombatantów Bożena Żelazowska w asyście dyrektora Muzeum Wojska Roberta Sadowskiego dokonała odznaczenia medalami Pro Patria W imieniu odznaczonych podziękowała Nina Żyłko z Oddziału ZS w Łomży Bożena Żelazowska wręczyła również odznaczenia państwowe. Na zdjęciu – odznaczenie Marii Obolewicz z Oddziału ZS w Olsztynie Złotym Krzyżem Zasługi Prezes Zarządu Głównego Tadeusz Chwiedź odznaczył córkę gen. Andersa Annę Marię Anders-Costę Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków Uroczystość wręczenia odznaczeń w Pałacyku Gościnnym. Od prawej: prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski, Anna Maria Anders-Costa, wojewoda Andrzej Meyer, zastępca szefa UdsKiOR Bożena Żelazowska, marszałek Mieczysław Baszko, prezes Zarządu Głównego ZS Tadeusz Chwiedź Uroczystości XV Międzynarodowego Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru rozpoczęły się pod Pomnikiem Katyńskim. Przemawia prezes Zarządu Głównego ZS Tadeusz Chwiedź Przedstawiciele władz i organizacji kombatanckich (od prawej): prezes Związku Inwalidów Wojennych RP Marian Kazubski, wojewoda podlaski Andrzej Meyer, przedstawiciel MON Krzysztof Sikora, wiceprezydent Białegostoku Adam Poliński, Wojciech Kolarski z Kancelarii Prezydenta RP, przewodniczący Rady Miasta Mariusz Gromko, Anna Maria Anders-Costa Zapalenie zniczy pamięci pod Pomnikiem Katyńskim. Widoczni (od lewej): prezes ZG ZS Tadeusz Chwiedź, prezes Rodziny Katyńskiej w Białymstoku Agnieszka Markiewicz-Cybulska, wiceprezydent Białegostoku Adam Poliński, zastępca szefa UdsKiOR Bożena Żelazowska, radca generalny w MON Krzysztof Sikora, wicemarszałek Maciej Żywno i Wojciech Kolarski z Kancelarii Prezydenta RP Modlitwę pod Pomnikiem Katyńskim odmówił m.in. abp Edward Ozorowski We wspólnym marszu ulicami miasta przeszli przedstawiciele władz, organizacji kombatanckich, młodzież szkolna i mieszkańcy W kościele pw. Ducha Świętego odprawiona została msza w intencji Sybiraków List od prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał podsekretarz stanu Wojciech Kolarski Refleksjami z udziału w obchodach jubileuszowego Marszu podzieliła się Anna Maria Anders-Costa Odmówiona została modlitwa ekumeniczna W imieniu Zarządu Głównego Związku Sybiraków wieniec przed Grobem Nieznanego Sybiraka złożyli (od lewej) sekretarz generalny Kordian Borejko, prezes Tadeusz Chwiedź, wiceprezes Grzegorz Lipowski i członek Zarządu Mieczysław Pogodziński Odsłonięcie tablicy poświęconej wieloletniemu wiceprezesowi Zarządu Głównego Eugeniuszowi Grabskiemu Wystawa „Nowe zniewolenie” przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku Oprac.: Beata Żyłkowska, zdjęcia: Urząd Miejski w Białymstoku, Muzeum Wojska w Białymstoku, Marian Boczar Nawigacja wpisu Informacja ze spotkania z marszałek Sejmu RP Małgorzatą Kidawą-Błońską Dzień Sybiraka w Gdyni
