IV Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru w Toruniu

„Razem posiejemy nasiona pamięci” – pod tym hasłem w dniach 5–7 czerwca 2014 r. w Toruniu odbył się IV Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru. Nasza szkoła – VI Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru (Zespół Szkół nr 1) wraz z Zarządem Głównym Związku Sybiraków, Oddziałem Związku Sybiraków w Toruniu oraz Gimnazjum nr 6 im. Sybiraków w Grudziądzu była organizatorem tego przedsięwzięcia.

Inauguracja zjazdu miała miejsce 5 czerwca w Urzędzie Marszałkowskim. Dyrektor Zespołu Szkół nr 1 Zbigniew Matuszewicz powitał przybyłych na uroczystość. Swoją obecnością zaszczycili nas: sekretarz generalny Zarządu Głównego Związku Sybiraków Stanisław Sikorski, dyrektor Gabinetu Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jacek Dziuba, przewodniczący Rady Miasta Torunia Marian Frąckiewicz, radna miasta Torunia Urszula Polak, sekretarz województwa kujawsko-pomorskiego Marek Smoczyk, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku prof. Mirosław Golon, kujawsko-pomorski kurator oświaty Anna Łukaszewska, podlaski kurator oświaty Jerzy Kiszkiel, dyrektor Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Torunia Janusz Pleskot, dyrektor delegatury kujawsko-pomorskiego Kuratorium Oświaty w Toruniu Zofia Kilanowska, przewodniczący Komisji Oświaty NSZZ „Solidarność” Jerzy Wiśniewski, pełnomocnik Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego ds. kombatantów i osób represjonowanych Marcin Swaczyna, prezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Bydgoszczy Mirosław Myśliński, prezes Zarządu Oddziału ZS w Toruniu Jan Myrcha, prezes Zarządu Koła ZS w Grudziądzu Eugenia Dziemiańczuk, proboszcz Parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i bł. ks. Stefana Frelichowskiego w Toruniu i kapelan toruńskich Sybiraków ks. kanonik Józef Nowakowski oraz Sybiracy, nauczyciele i delegaci.

Podczas przemówień wszyscy goście podkreślali wagę tego spotkania, którego głównymi celami są wymiana doświadczeń i zachęta do dyskusji nad metodami i formami pracy z młodzieżą oraz promocja idei sybirackiej w środowisku lokalnym. Sekretarz generalny Zarządu Głównego Związku Sybiraków Stanisław Sikorski przypomniał hasła, które towarzyszyły poprzednim zjazdom: „Spojrzenie w przeszłość – drogowskazem dla przyszłości”, „Tylko wspólnie zachowamy pamięć”, „Budujemy mosty pokoleniowe”. Tym samym zwrócił uwagę na ideę zjazdów – utrwalenie w pamięci historii Sybiraków i przekazywanie jej obecnym i przyszłym pokoleniom. Podczas spotkania prof. Mirosław Golon wygłosił wykład na temat „Deportacja ludności Pomorza w 1945 r. w głąb Związku Radzieckiego”. Goście obejrzeli także prezentację multimedialną o naszej szkole i współpracy z Sybirakami. Pierwsza część zjazdu zakończyła się wspólnym zdjęciem, następnie wszyscy goście udali się do naszej szkoły.

W sali gimnastycznej, która z okazji wizyty gości wyglądem przypominała kawiarnię, delegatów powitał gospodarz szkoły Zbigniew Matuszewicz.

„Chcemy się od was uczyć, a wy uczcie się od nas” – tymi słowami rozpoczął swoje wystąpienie prezes Podlaskiego Stowarzyszenia Pamięci Zesłańców Sybiru Jerzy Bołtuć. Dodał, że trzeba robić wszystko, by takie wydarzenia jak zsyłki na Syberię nigdy się nie powtórzyły. Podkreślił tymi słowami rolę zjazdów w wymianie doświadczeń, kształtowaniu poczucia wspólnoty, a także w budowaniu więzi międzyludzkich. Na integracyjny charakter spotkania zwrócił też uwagę prezes toruńskiego Zarządu Oddziału Związku Sybiraków Jan Myrcha. Dzięki temu, jak stwierdził, wymiana poglądów i tworzenie banku pomysłów przynoszą dużo lepsze efekty.

Delegaci mieli okazję zwiedzić szkołę – rozpoczęli od mieszczącej się na parterze Izby Pamięci, zobaczyli m.in. wybrane klasopracownie, wystawę plakatów przygotowanych przez uczniów z okazji IV Zjazdu oraz w świetlicy szkolnej prace nagrodzone w międzyszkolnym konkursie „Syberyjska Golgota” – Losy Sybiraków na Wschodzie w latach 1795–1956.

W piątek 6 czerwca uczestnicy zjazdu spotkali się w sali konferencyjnej Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu na warsztatach tematycznych. Delegaci dyskutowali o pracy z patronem, wymieniali się pomysłami konkursów i scenariuszami spotkań o charakterze patriotycznym. Maria Barczyk – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 10 im. Romana „Sybiraka” Sanguszki – przekazała uczestnikom zjazdu ścieżkę przyrodniczo-historyczną „Śladami Sanguszków”, mającą dużą wartość historyczną i edukacyjną. Następnie działalność Gimnazjum im. Zesłańców Sybiru w Zaczarniu przedstawił jej dyrektor Tadeusz Kozioł. Opowiedział zebranym o Ogólnopolskim Konkursie „Losy Bliskich i losy Dalekich – życie Polaków w latach 1914–1989”, jednocześnie zachęcił do rozpropagowania idei tego konkursu wśród uczniów. Zebrani obejrzeli również film „Ciernie Sybiru”, który powstał w ramach projektu „101 drobiazgów historii” w Zespole Szkół nr 1 w Toruniu, a przedstawił go nauczyciel historii tejże szkoły Mariusz Wiśniewski.

Po owocnych obradach uczestnicy IV Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru udali się pod Obelisk Sybiraków i tam oddali hołd poległym. Przybyli tam też Sybiracy, proboszcz Parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i bł. ks. Stefana Frelichowskiego ks. kanonik Józef Nowakowski oraz pełnomocnik Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego ds. kombatantów i osób represjonowanych Marcin Swaczyna. Honorową wartę przy pomniku pełnili uczniowie klas mundurowych VI Liceum Ogólnokształcącego im. Zesłańców Sybiru i Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru w Toruniu.

Przybyłych na tę uroczystość powitał dyrektor Zespołu Szkół nr 1 Zbigniew Matuszewicz, a kapelan Sybiraków ks. kanonik Józef Nowakowski odmówił modlitwę. Pod obeliskiem złożono kwiaty i zapalono znicze. Przy składaniu wiązanek wszystkim delegacjom towarzyszyli uczniowie naszej szkoły. Na zakończenie odśpiewano Hymn Sybiraków.

Kolejnym punktem był wyjazd do Grudziądza, do współorganizatora zjazdu – Gimnazjum nr 6 im. Sybiraków. Przybyłych gości powitał dyrektor szkoły Bogdan Grodowski. W spotkaniu udział wzięli grudziądzcy Sybiracy z prezes Koła Eugenią Dziemiańczuk, a także przedstawiciele miasta: naczelnik Wydziału Edukacji Andrzej Cherek oraz sekretarz miasta Dariusz Morczyński. Na miejscu goście złożyli wiązanki kwiatów pod Obeliskiem Sybiraków. Zwiedzili szkołę, w tym Izbę Pamięci, uczestniczyli w wieczornicy poezji i pieśni patriotycznej. Niezwykle interesującym punktem spotkania w Grudziądzu było obejrzenie prezentacji multimedialnej, przygotowanej przez Zofię Bagińską, dyrektor Domu dla Dzieci im. Sybiraków w Szymonowie. Dotyczyła ona wyprawy wychowanków wraz z opiekunami do Kazachstanu w poszukiwania śladów polskich dzieci przebywających na zesłaniu. Zasłużonym dla grudziądzkiego Koła ZS wręczone zostały odznaczenia. Prezes Eugenia Dziemiańczuk otrzymała Srebrny Krzyż Zasługi, a wiceprezes Lidia Kozicka Srebrną Odznakę Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków. Na zakończenie pobytu w Grudziądzu wiceprezes Koła Lidia Kozicka w imieniu Sybiraków serdecznie podziękowała delegatom za krzewienie idei sybirackiej.

7 czerwca, w sobotę, miało miejsce uroczyste podsumowanie IV Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru. Na wstępie dyrektor Zbigniew Matuszewicz podziękował delegatom za przybycie i aktywne uczestnictwo w obradach. Z serdecznymi podziękowaniami zwrócił się także do organizatorów tego przedsięwzięcia. Następnie głos zabrał prezes Zarządu Oddziału ZS w Nowym Sączu Kazimierz Korczyński, pomysłodawca zjazdów. Przedstawił propozycję uchwały tegorocznych obrad oraz miejsce przyszłorocznego zjazdu, a wybrano Bolesławiec. Sekretarz generalny Zarządu Głównego Związku Sybiraków Stanisław Sikorski pogratulował organizacji całego zjazdu. Zwrócił się z gorącym apelem do zebranych, by czynili jeszcze większy wysiłek w celu propagowania idei sybirackiej. By pamięć i prawda o dramacie zesłanych przetrwała, konieczne jest zaangażowanie tych szkół sybirackich, które do tej pory nie brały udziału w spotkaniach. Głos zabrała także Weronika Janowicz, zastępca prezesa toruńskiego Zarządu Oddziału Związku Sybiraków. W imieniu Sybiraków wyraziła głęboką wdzięczność za organizację zjazdu, ale przede wszystkim za wielkie zaangażowanie tylu osób w upamiętnianie zesłań i Sybiraków.

Na zakończenie dyrektor Zbigniew Matuszewicz oraz prezes toruńskiego Zarządu Oddziału Związku Sybiraków Jan Myrcha wręczyli uczestnikom certyfikaty i pamiątkowe zdjęcia. Uroczyście przekazano także dyrektorowi szkoły Kronikę Zjazdów. Na ręce przedstawiciela szkoły w Bolesławcu, przyszłorocznego organizatora, złożono baner zjazdu.

Cele i założenia zjazdu są określone. W trakcie jego trwania mają być wypracowane formy i zasady współpracy między Sybirakami, szkołami, placówkami i stowarzyszeniami noszącymi imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru a młodzieżą, środowiskiem lokalnym. Następuje wymiana doświadczeń, pomysłów, metod pracy z patronem, a efektem jest uchwała zjazdu. Uczestnicy spotkania mieli także okazję poznać trochę miasto, w którym gościli. Zwiedzili Stare Miasto z jego licznymi zabytkami, podziwiali fontannę Cosmopolis, która wieczorem rozbrzmiewa muzyką i zadziwia grą świateł, a w ruinach zamku krzyżackiego obejrzeli spektakl teatru Afisz „Piosenki PRL-u”. Wszyscy zgodnie stwierdzili, że IV Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru był niezwykle owocny i udany.

Uroczysta inauguracja IV Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru w Urzędzie Marszałkowskim – przemawia dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Toruniu Zbigniew Matuszewicz

Podczas zjazdu wykład wygłosił dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdański prof. Mirosław Golon

Na mapie uczestnicy zjazdu zaznaczali miejsca, skąd przyjechali (na zdjęciu prezes Zarządu Oddziału ZS w Toruniu Jan Myrcha)

Uroczystości przy Obelisku Sybiraków, wartę pełnią uczniowie klas mundurowych VI LO i Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru w Toruniu (na zdjęciu dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Toruniu Zbigniew Matuszewicz)

Uczestnicy zjazdu podczas panelu dyskusyjnego w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu

Uczestnicy zjazdu złożyli kwiaty pod Obeliskiem Sybiraków przy Gimnazjum nr 6 im. Sybiraków w Grudziądzu

Uczniowie Gimnazjum nr 6 im. Sybiraków w Grudziądzu przygotowali inscenizację poświęconą tematyce zesłań

Za swoją działalność uhonorowane zostały prezes Koła ZS w Grudziądzu Eugenia Dziemiańczuk Srebrnym Krzyżem Zasługi (na zdjęciu z prawej), a wiceprezes Koła Lidia Kozicka Srebrną Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków

Przemówienie inicjatora zjazdów Kazimierza Korczyńskiego podczas podsumowania zjazdu, na zdjęciu także od lewej: prezes toruńskiego Oddziału ZS Jan Myrcha, dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Toruniu Zbigniew Matuszewicz i wiceprezes toruńskiego Oddziału ZS Weronika Janowicz

Pamiątkowe zdjęcie uczestników IV Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru przed budynkiem VI Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru w Toruniu

Oprac.: Izabela Świtała, nauczyciel języka polskiego w VI Liceum Ogólnokształcącym i Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru w Toruniu, fot. Renata Hałabuza, Jolanta Kwiatkowska

***

Uchwała IV Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru

Organizatorem Zjazdu był Zespół Szkół nr 1 w Toruniu, w którego skład wchodzi VI Liceum Ogólnokształcące im. Zesłańców Sybiru i Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru, oraz Gimnazjum nr 6 im. Sybiraków w Grudziądzu.

1. W istotnych dla Zjazdów sprawach decyduje głosowanie dyrektorów i prezesów stowarzyszeń lub osób przez nich upoważnionych (upoważnienie na piśmie; jeden głos z placówki).

2. Organizatorzy Zjazdów współpracują z Zarządami Oddziałów i Zarządem Głównym Związku Sybiraków.

3. Organizator Zjazdu po zakończeniu Zjazdu rozsyła do wszystkich szkół: uchwały, sprawozdanie i „kalejdoskop Zjazdu” (cztery strony, zdjęcia).

4. Uchyla się pkt 4 uchwały III Ogólnopolskiego Zjazdu Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru: „powołuje się Zespół Koordynacyjny Zjazdów złożony z dyrektorów szkół organizujących kolejne zjazdy”.

5. Powołuje się Zespół Koordynacyjny Zjazdów w składzie:

a) prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków lub upoważniony przez niego przedstawiciel,

b) Kazimierz Korczyński – pomysłodawca Zjazdów,

c) dyrektorzy szkół, którzy organizowali kolejne Zjazdy.

6. V Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru ustala się w Bolesławcu.

7. IV Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń noszących imiona upamiętniające Zesłańców Sybiru składa serdeczne podziękowania organizatorom Zjazdu: dyrektorowi Zbigniewowi Matuszewiczowi z Torunia i dyrektorowi Bogdanowi Grodowskiemu z Grudziądza.