Lekcja żywej historii w Zespole Szkół Mechanicznych im. św. Józefa w Białymstoku

20 stycznia 2025 roku w Zespole Szkół Mechanicznych im. św. Józefa w Białymstoku odbyło się wyjątkowe spotkanie w ramach lekcji żywej historii. Na zaproszenie nauczycielek Doroty Brańskiej i Krystyny Okuk, grupa Sybiraków reprezentująca Oddział Związku Sybiraków w Białymstoku podzieliła się z młodzieżą swoimi doświadczeniami i wiedzą na temat zesłań.

W spotkaniu uczestniczyli: Jolanta Hryniewicka – prezes Oddziału Związku Sybiraków w Białymstoku, Teresa Borowska i Józef Panasiuk – wiceprezesi, Barbara Sokólska – skarbnik, Hipolit Popławski – prezes Koła Dzielnicowego nr 13, a także Jerzy Bołtuć – prezes Stowarzyszenia Pamięci Zesłańców Sybiru.

Uroczystość rozpoczęła się od odśpiewania Hymnu Sybiraków, po czym uczniowie zaprezentowali przygotowaną prezentację dotyczącą zesłań na Sybir w XIX i XX wieku. Opowiedziano o tragicznych losach uczestników powstań niepodległościowych, którzy musieli przejść pieszo drogę przez mękę, nierzadko trwającą kilka miesięcy. Tylko najbardziej osłabieni byli transportowani wozami i kibitkami. Uczniowie zwrócili uwagę na dramatyczne warunki życia i pracy na Syberii, które w XIX wieku były zbliżone do tych, jakie spotkały Polaków deportowanych w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Omówiono cztery wielkie deportacje, podając również liczbę polskich obywateli wywiezionych na „nieludzką ziemię”. Prezentacja głęboko poruszyła serca i umysły zarówno młodzieży, jak i zaproszonych gości.

Prezes Jolanta Hryniewicka przybliżyła młodzieży historię powstania Związku Sybiraków w 1928 roku oraz jego działalność aż do czasów współczesnych. Pozostali Sybiracy podzielili się osobistymi wspomnieniami, które dotyczyły życia na zesłaniu, powrotu do ojczyzny oraz trudów życia w Polsce, która była wolna, lecz wciąż zniewolona. Ze względu na ograniczenia czasowe – jedna godzina lekcyjna – wspomnienia te były krótkie, lecz niosły za sobą ogromny ładunek emocjonalny i historyczny.

Po zakończeniu oficjalnej części spotkania goście i nauczyciele udali się do szkolnej biblioteki, gdzie przy kawie i herbacie kontynuowano rozmowy na temat naszej trudnej przeszłości. Była to okazja do bardziej osobistej wymiany myśli, zadawania dodatkowych pytań i wyrażenia podziwu dla hartu ducha, który pozwolił przetrwać Zesłańcom trudne chwile na „ziemi krwi i przemocy”.

Spotkanie w Zespole Szkół Mechanicznych im. św. Józefa w Białymstoku było przykładem na to, jak ważne są inicjatywy międzypokoleniowe. Wspomnienia osób, które przeżyły zesłanie na Syberię, stanowią bezcenne źródło wiedzy historycznej, a ich osobiste doświadczenia pozwalają młodzieży spojrzeć na trudne wydarzenia przeszłości z perspektywy ludzkich losów.

Dzięki temu młodzi ludzie mieli możliwość zetknięcia się z historią w żywej formie – nie jako datami w podręczniku, lecz jako emocjonalnymi opowieściami, które poruszają serce i wyobraźnię. Współczesne pokolenia, wychowane w czasach pokoju i wolności, mogły lepiej zrozumieć, jak cenne są wartości, które często uważamy za oczywiste – możliwość życia w ojczyźnie, prawa człowieka, godność i wolność.

Podczas rozmów w bibliotece podkreślano, że wiedza przekazywana przez Sybiraków ma nie tylko wymiar historyczny, lecz także moralny. Opowieści o solidarności i wzajemnej pomocy na zesłaniu przypominały, że nawet w najtrudniejszych okolicznościach ludzka dobroć potrafi przetrwać i stanowić źródło siły.

Podczas tego wydarzenia zwrócono uwagę na to, jak ważne jest zachowanie pamięci o deportacjach, by nigdy więcej nie powtórzyły się podobne tragedie. Sybiracy podkreślili, że młodzież jest strażnikiem tej pamięci – to na niej spoczywa obowiązek przekazywania historii kolejnym pokoleniom.

Dzięki prezentacji przygotowanej przez uczniów i żywym wspomnieniom zaproszonych gości, uczestnicy wydarzenia mieli szansę lepiej zrozumieć znaczenie historii w kształtowaniu współczesnej tożsamości narodowej. Była to lekcja nie tylko o przeszłości, lecz także o tym, jak budować przyszłość opartą na szacunku, wolności i pamięci o tych, którzy cierpieli za te wartości.

Na zakończenie spotkania goście podziękowali organizatorom za serdeczne przyjęcie i stworzenie przestrzeni do szczerych rozmów. Wyrazili nadzieję, że takie inicjatywy będą kontynuowane, by kolejne pokolenia mogły czerpać z mądrości i doświadczeń świadków historii.

Opracowała: Jolanta Hryniewicka