Z głębokim smutkiem zawiadamiamy, że 26 lipca 2024 roku w Przemyślu
zmarła śp. Joanna Preiss.
Wieloletnia wiceprezes Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu

Szanowna Rodzino pogrążona w smutku i żałobie, Przyjaciele, znajomi Pani Joanny, rodzino sybiracka.

Staję tu, dzisiaj, z pochyloną głową w imieniu Pani Prezes, Zarządu i członków Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu aby pożegnać bliską nam osobę, wieloletnią wiceprezes Oddziału Związku, która niespodziewanie odeszła od nas.

Pani Joanna urodziła się w kwietniu 1936 roku w Nehrybce koło Przemyśla i tam spędziła pierwsze 4 lata swojego dzieciństwa. W tragiczną, dla wielu Polaków, noc 10 lutego 1940 r., gdy Sowieci wtargnęli do Jej rodzinnego domu i siłą wszystkich zabrali na stację kolejową Przemyśl – Bakończyce – utraciła dzieciństwo na 5 długich lat.

Wraz z rodziną została zesłana na Ural do wioski Chmielicha, w rejonie wiernie-gorodki, obłast Mołotowska. Na zasłaniu urodzili się Jej dwaj bracia Józef i Zbigniew – tu obecni.
W trudnych, strasznych warunkach o głodzie i w zimnie żyli tam 5 lat, a po powrocie do Polski nie mogli o tym mówić. Pobyt na zesłaniu zniszczył Jej organizm choć rzadko o tym mówiła publicznie.

Milczenie przerwał 1988 r., gdy został reaktywowany Związek Sybiraków. Pani Joanna wstąpiła do utworzonego na ziemi przemyskiej Koła, później Oddziału 3 października 1994 r. i otrzymała legitymację członkowską z numerem 80 574  i od tego czasu całym sercem zaangażowała się w pracę w naszym stowarzyszeniu.

Działalność Pani Joanny na rzecz Związku i Sybiraków jest nie do ocenienia. Nie można opowiedzieć o niej w kilku zdaniach, w parę minut.
Po powołaniu w 2004 roku Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu Pani Joanna pełniła w nim funkcję członka zarządu a następnie przez wiele lat wiceprezes Zarządu Oddziału. Swoją uwagę skierowała – pracując w Komisji Socjalnej Oddziału – na najstarszych Sybiraków. Wielokrotnie z innymi członkami (ze zmarłym P. Bronisławem, z Panią Ludwiką Turowską, Panem Mieczysławem Tłuczkiem, Panem Władysławem Witesko) odwiedzali ich i udzielali pomocy.

Nie sposób, w chwili pożegnania, nie wspomnieć i podziękować Pani Joannie za zaangażowanie w realizację dwóch ważnych dla mieszkańców Przemyśla projektów historycznych.
Pierwszy to rekonstrukcja historyczna „Na nieludzką ziemię”, która odbyła się w 2010 r. przy zaangażowaniu wielu osób i środowisk.
Drugi to budowa w Przemyślu pomnika poświęconego „Zesłańcom Sybiru i Ofiarom Katynia”. Trwałego znaku pamięci martyrologii Polaków w czasie okupacji sowieckiej podczas II wojny światowej.

Pani Joanna Preiss brała czynny udział w realizacji „żywych lekcji historii” podczas, których przekazywała młodemu pokoleniu  – na spotkaniach w szkołach lub na Porankach Patriotycznych – wspomnienia o losie swojej rodziny i losie tysięcy Polaków deportowanych na Sybir i do Kazachstanu w latach 1940 – 1956 a było ich 1 750 tys.

Można rzec, że do ostatnich chwil pracy w Zarządzie Oddziału utrzymywała kontakt z członkami Oddziału. Pamiętam wiele spotkań w Jej domu na przestrzeni ostatnich 15 lat jak planowaliśmy prace naszego Oddziału.

Podczas swojej 30-letniej pracy na rzecz Związku Sybiraków i za głoszenie prawdy historycznej została odznaczona: Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pro Bono Poloniae i Pro Patria, Krzyżem Zesłańców Sybiru, srebrną i złotą odznaką za zasługi dla Związku Sybiraków.

Dzisiaj odchodzi od nas bardzo aktywny kolejny świadek bolesnej historii naszego narodu. Historii, o której nie wolno było mówić przez prawie 50 lat aż do 1988 roku.

Te słowa, które teraz wypowiem są dla mnie zawsze najtrudniejsze żegnając Sybiraków.

Pani Joanno nie tak miało być – sama też tak mówiłaś przez ostatnie dwa lata.
Rodzina sybiracka zgromadziła się, by Ci podziękować i uczestniczyć w Twej ostatniej ziemskiej drodze. Nie mówimy żegnaj bo pozostaniesz w naszych sercach i pamięci lecz mówimy do zobaczenia w lepszym życiu, w królestwie niebieskim.

Spoczywaj w spokoju.

Rodzinie i Przyjaciołom w imieniu Zarządu Głównego, Zarządu Oddziału Związku Sybiraków
w Przemyślu i swoim własnym składam wyrazy głębokiego współczucia.
Wiceprezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu Marian Boczar

Click to listen highlighted text!