Odeszli od nas

Władysław Basza

Władysław Basza zmarł 19 marca 2012 r. w Londynie w wieku 106 lat.
Urodził się w Kielcach 7 kwietnia 1906 r. Tu skończył Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego. Studiował w Warszawie w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, gdzie uzyskał tytuł inżyniera Wydziału Leśnego. W 1939 r. wstąpił w szeregi konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski. Został kurierem na trasie Warszawa–Wilno. Podczas jednej z akcji aresztowany przez NKWD. Więziony w Lidzie i Starej Wilejce. Został skazany na 12 lat łagrów.
Najpierw trafił do Workuty, potem do Jarcewa, gdzie pracował przy wyrębie lasu. Tam przebywał też inny kielczanin Gustaw Herling-Grudziński. To Władysław Basza jest typowym bohaterem „Z innego świata”, słynnej powieści Herlinga-Grudzińskiego. Ciężka praca, mróz i głód wykończyły go fizycznie. Został przeniesiony do baraku dochodiaszczych, czyli ludzi umierających. Tam otrzymywał już mniejsze porcje jedzenia. Uratowała go amnestia. Miał zasilić szeregi Armii Polskiej, tworzącej się wtedy w ZSRR. Jednak nie wierzył Sowietom i wyskoczył z pociągu jadącego do punktu zbiorczego. Jako jedyny z transportu trafił do armii gen. Władysława Andersa, zamiast pod Lenino znalazł się w Iranie. Potem razem z II Korpusem gen. Andersa przemierzył pustynię iracką i Palestynę, w końcu trafił do Włoch. Po bitwie pod Monte Cassino gen. Anders odznaczył Go Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i awansował na stopień porucznika. W sumie otrzymał 14 odznaczeń.
Po wojnie trafił do Anglii, stamtąd do Rodezji – brytyjskiej kolonii w Afryce. Tam miał fabrykę parkietu. W latach 70. wrócił do Londynu. Do Polski przyjeżdżał głównie na święta Bożego Narodzenia. To właśnie Kielce cały czas były w Jego sercu i myślach. To dzięki Niemu w kościele Kapucynów w Kielcach odsłonięto tablicę poświęconą bitwie o Monte Cassino i wiele innych tablic. Każdego roku wspomagał finansowo znajdujących się w potrzebie członków naszego Oddziału. Pomagał też schronisku dla bezdomnych zwierząt w Dyminach koło Kielc.
Uroczystości żałobne odbyły się 14 kwietnia 2012 r. o godz. 14 w kościele pw. św. Franciszka z Asyżu w Kielcach. Prochy zostały złożone w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Starym w Kielcach.
Odszedł jeden z najstarszych Sybiraków Wojewódzkiego Oddziału Świętokrzyskiego.