72. rocznica pierwszej masowej wywózki na Sybir w Dębnie

W dniu 10 lutego br. w Dębnie uroczyście obchodzona była 72. rocznica pierwszej masowej wywózki na Sybir. Już od wczesnych godzin porannych pod pomnikiem Sybiraka przy ul. Włościańskiej zebrały się dzieci z Przedszkola nr 2 w Dębnie (Emilia Kowalska, Bartosz Saja, Jakub Czarnak, Klaudia Kazubek) z grupy 6-latków, prowadzonych przez wychowawczynię Agatę Wykocką wraz z panią dyrektor Dorotą Ulicz. Nie zabrakło też delegacji z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych z dyrektorem Andrzejem Dobrowolskim. Pogoda była podobna do tej w dniu wywózki w 1940 r., termometry w dzień wskazywały temperatury minusowe. Wokół na cmentarzu mogiły przykryte były dużą warstwą śniegu. 10 lutego 1940 r. w największe mrozy nastąpiła akcja wywózki Polaków na Sybir. Do postawionego na stacji kolejowej wagonu towarowego funkcjonariusze NKWD i milicji zwozili rodziny polskie, głównie osadników i byłych urzędników państwowych. Akcja była dobrze i skrycie przygotowana przez miejscowe władze sowieckie. Po dokonanych wywózkach na terenie II Rzeczypospolitej dokonały się olbrzymie zmiany demograficzne, społeczne, ekonomiczne i polityczne. Ludność polska poniosła duże straty, przede wszystkim jakościowe, które powstały na skutek represji i eksterminacji najbardziej patriotycznych grup ludności polskiej Oto jak oceniał wówczas sytuację na Wołyniu gen. Stefan Rowecki, komendant AK: „(…) Po ciężkim okresie okupacji sowieckiej teren został ogołocony z elementu wartościowego. Zupełny brak oficerów zawodowych, nawet rezerwy, utrudnia odbudowę komend okręgów i obwodów. Muszę wysyłać ludzi z Generalnego Gubernatorstwa (…)”.
W związku z obchodzoną 72. rocznicą pierwszej masowej wywózki na Sybir o godzinie 10 w kościele św. Antoniego, przy parafii Matki Bożej Fatimskiej odbyła się uroczysta msza św., którą odprawiał ksiądz dziekan proboszcz Robert Szumowski. Przed mszą wprowadzony został Sztandar Koła Sybiraków, którego poczet sztandarowy stanowili uczniowie Gimnazjum Publicznego w Dębnie – Katarzyna Korobczyńska, Aleksandra Sydorowska, Mateusz Latuszek. Wzruszającą homilię, pełną historycznych faktów, wygłosił ks. Robert Szumowski. Powiedział, że Chrystus musiał umrzeć za prawdę w głoszeniu ewangelii, sybiracy zaś ginęli za to, że byli Polakami. Pani Prezes Koła Sybiraków Zofia Sadowska powitała w kościele wszystkich przybyłych gości, Sybiraków, podopiecznych i sympatyków Związku. We mszy udział wzięli: pani Prezes Oddziału w Gorzowie Wielkopolskim Jadwiga Ostrowska, Wiceprezes Oddziału Wincenty Chubski, członek gorzowskiego Oddziału Stanisława Moroch, Zastępca Burmistrza Miasta Dębna Wojciech Czepułkowski, pani Dyrektor Przedszkola nr 2 Dorota Ulicz, nauczycielka historii Magdalena Umińska, cały Zarząd Koła Sybiraków w Dębnie, liczni członkowie, osoby współpracujące z Kołem, odznaczeni Odznaką Honorową Sybiraka w osobach Andrzeja Dobrowolskiego, Stanisławy Piotrowskiej oraz Magdaleny Umińskiej. Pieśni śpiewał chór Srebrny Włos, który rozpoczął Hymnem Sybiraków autorstwa Mariana Jonkajtysa. Uroczyste msze z okazji rocznic i Dnia Sybiraka stały się już dębniańską tradycją. Dalsze spotkanie odbyło się w salce parafialnej. Po powitaniu gości przez Prezesa Oddziału Zofię Sadowską Zastępca Burmistrza Miasta Dębna Wojciech Czepułkowski wręczył Srebrną Odznakę Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej sybiraczce Janinie Jakubowskiej. Anna Bukowska odczytała sprawozdanie przygotowane przez Komisję Rewizyjną. Wyświetlony też został film „Znaki Pamięci Narodowej”.
Srebrny Włos upiększył uroczystość pięknymi pieśniami. Prezes Oddziału w Gorzowie Wielkopolskim pani Jadwiga Ostrowska poinformowała zebranych licznie Sybiraków
o treści zawartej w piśmie „Komunikat”. Uczestnicy poczęstowani zostali kawą i ciastem upieczonym przez Sybiraczki. W serdecznej atmosferze uroczystość została zakończona. Serdeczne podziękowanie za przygotowanie uroczystości składam ks. Robertowi Szumowskiemu, panu Henrykowi Moskalikowi, paniom Agnieszce Budziłowicz, Kamili Bijas, Alicji Mróz, Stanisławie Piotrowskiej, Kazimierze Kowalskiej, Magdalenie Umińskiej i wszystkim obecnym na uroczystości. Szczególne uznanie przekładam Sybiraczkom i Sybirakom, którzy ukończyli 80. rok życia – dla pań Jadwigi Downar, Marii Krzyżek, Anny Bukowskiej, Heleny Dibelko oraz pana Wacława Matusiewicza.