Uroczystość odsłonięcia tablicy Pamięci Sybiraków w Baszni Dolnej

Uroczyście upamiętniono tragiczną 80. rocznicę masowych zsyłek Polaków, przeprowadzonych przez ZSRR na zajętych w 1939 r. wschodnich ziemiach Rzeczpospolitej. „Pamięć ocala, bywa jednak i tak, że i ona potrzebuje ocalenia” – słowa te przyświecały uczestnikom uroczystości, która odbyła się 28 czerwca 2020 r. o godz. 12:00 w kościele pw. św. Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej.

Uroczystość odsłonięcia tablicy i jej poświęcenia rozpoczęto tradycyjnie mszą świętą. Tablica jest już kolejnym znakiem pamięci na terenie powiatu lubaczowskiego przypominającym o tragicznych wydarzeniach wywózki na Sybir. Proboszcz parafii ks. Leszek Bruśniak w odpowiedzi na inicjatywę Wiesława Kapla, wójta gminy Lubaczów zgodził się na taką formę upamiętnienia. Wyznaczył godne miejsce i włączył się w przygotowanie uroczystości.

Mszę świętą w intencji mieszkańców gminy Lubaczów wywiezionych przez Sowietów na Sybir w 1940 r., zmarłych na „nieludzkiej ziemi” i ocalonych sprawowali ks. Andrzej Stopyra – dziekan dekanatu lubaczowskiego oraz ks. Leszek Bruśniak – proboszcz parafii pw. św. Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej.

Po zakończonej eucharystii odbyło się uroczyste odsłonięcie pamiątkowej tablicy. Prowadząca uroczystości Marta Tabaczek powitała wszystkich gości. Okolicznościowe przemówienia wygłosili: Wiesław Kapel – wójt gminy Lubaczów, Barbara Janczura – członek Zarządu Terenowego Koła Związku Sybiraków w Lubaczowie, Anna Schmidt-Rodziewicz – wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, posłanka na Sejm RP, Teresa Pamuła – posłanka na Sejm RP oraz Zenon Swatek – starosta lubaczowski.

Podkreślano, iż pamięć o przeszłości jest mądrością narodu, bo gdy zabraknie świadków historii, podtrzymywanie, pielęgnowanie i przekazywanie wiedzy kolejnym pokoleniom wymagać będzie większej determinacji i zaangażowania. Dlatego też tak ważne są wszystkie znaki pamięci, tablice, które będą pomagały przyszłym pokoleniom.

Barbara Janczura w swoim przemówieniu powiedziała:

„(…) Historia Sybiraków i los jaki ich spotkał po zakończeniu wojny jest szczególnie bolesny i czeka na swoją prawdę. Bo po powrocie do ojczyzny, w okresie PRL, mur milczenia, a nawet nienawiści otaczał Sybiraków. Modlili się wówczas cicho:

Naucz nas, Boże, jak mamy przebaczyć
Lata pogardy, kłamstwa i milczenia.
Łzy naszych matek samotnych w rozpaczy,
Ich ból i nędze, i upokorzenia.
A w nasze serca, które ciągle bolą,
Racz wlać Swój Pokój, nadzieję i wiarę,
Byśmy się mogli pogodzić z Twą wolą,
Żeś przyjął naszych najdroższych ofiarę.
Że z krwi, co wsiąkła w nieznane mogiły,
Prawdziwie wolna ojczyzna powstanie.
Dodaj nam wiary i dodaj nam siły!
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas, Panie!

Dobry Bóg im dopomógł, wybaczyli, ale nie zapomnieli. Wiedzę o krwawej Golgocie Wschodu przekazują w testamencie następnym pokoleniom.

(…) Musimy razem strzec poczucia polskiej godności i polskiego honoru. Tak było wówczas, na zesłaniu, tak powinno być obecnie.

Wdzięczni Panu Bogu za łaskę przeżycia Sybiraków, zachowajmy w modlitewnej pamięci tych wszystkich, których prochy są rozproszone po syberyjskich przestrzeniach, wzdłuż torów kolejowych na Syberię i w katyńskich mogiłach.

Ta tablica niech będzie miejscem, w którym w Dzień Zaduszny i z okazji Dnia Sybiraka będziemy ich wspominać i modlić się w ich intencji.

Pamięci tych, co nie przeżyli,
Tych, co cierpiąc, przetrwali,
Tych, co na zesłaniu pozostali,
A przyszłym pokoleniom
– aby pamiętały”.

W uroczystości udział wzięli Sybiracy z Terenowego Koła Związku Sybiraków w Lubaczowie: Franciszka Bratek, Teresa Mielnik, Stanisława Partyka, Bronisław Stopyra, Adela Ślimak, Tadeusz Wałczyk.

Aktu odsłonięcia tablicy dokonali: Teresa Mielnik i Tadeusz Wałczyk – zesłańcy Sybiru, ks. Leszek Bruśniak – proboszcz parafii pw. św. Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej, Anna Schmidt-Rodziewicz – wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, posłanka na Sejm RP oraz Wiesław Kapel – wójt gminy Lubaczów.

Marmurowa tablica, wykonana przez dr. Stanisława Marka Dryniaka z ASP w Krakowie, jest symbolem szacunku wobec historii oraz świadectwem przekazywania pamięci o niej.

Niezwykle wzruszającym momentem uroczystości było odegranie „Marsza Sybiraków”, po którym kwiaty pod tablicą złożyli: Sybiracy z Koła Terenowego w Lubaczowie, dzieci i wnuki Sybiraków, wiceminister Anna Schmidt-Rodziewicz, posłanka na Sejm RP Teresa Pamuła, starosta lubaczowski, delegacje służb mundurowych, Związku Kombatantów Rzeczypospolitej i Byłych Więźniów Politycznych, Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej, Związku Inwalidów Wojennych RP, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Podkarpackiego, 5. Kompanii 34. Batalionu Lekkiej Piechoty Wojsk Obrony Terytorialnej w Jarosławiu, Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. bryg. Józefa Kustronia w Lubaczowie, Hufca ZHP w Lubaczowie im. hm. Wiktora Hassa Paneckiego, Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Baszni Dolnej, środowisk lokalnych, samorządu gminy Lubaczów.

Wartę honorową przy tablicy wystawili harcerze z Hufca ZHP w Lubaczowie im. hm. Wiktora Hassa Paneckiego oraz strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. J. Kustronia w Lubaczowie.

Był to dzień radości dla całej okolicy, za co należą się szczególne słowa uznania, gdyż właściwa postawa dorosłych to najlepsza lekcja patriotyzmu dla najmłodszych Polaków oraz okazja do uczenia się i kształtowania pozytywnych postaw i uczuć patriotycznych.

Uroczystość dała początek nowej tradycji lokalnej społeczności. Zobowiązała grono pedagogiczne, władze i zaproszonych gości do jednoczenia się pod poświęconą tablicą, która symbolizuje okrutne czasy krwawej Golgoty Wschodu. Wszystkich zobowiązała do szerzenia dziedzictwa, które pozostawili nam Sybiracy, walcząc o przetrwanie, o ojczyznę.

Uroczystości w kościele pw. św. Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej

Przemawia Wiesław Kapel – wójt gminy Lubaczów

Przemawia Barbara Janczura – członek Zarządu Terenowego Koła Związku Sybiraków w Lubaczowie

Przemawia Anna Schmidt-Rodziewicz – wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, posłanka na Sejm RP

Aktu odsłonięcia tablicy dokonali: zesłańcy Sybiru Teresa Mielnik i Tadeusz Wałczyk, ks. Leszek Bruśniak– proboszcz parafii pw. św. Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej, Anna Schmidt-Rodziewicz – wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, posłanka na Sejm RP, Wiesław Kapel – wójt gminy Lubaczów.

Poświęcenie tablicy

Wartę honorową przy tablicy wystawili harcerze z Hufca ZHP w Lubaczowie im. hm. Wiktora Hassa Paneckiego oraz strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. J. Kustronia w Lubaczowie.