Uroczystość 80. rocznicy pierwszej masowej zsyłki na Sybir we Wrocławiu

W dniu 11 lutego 2020 r. w Sali Koncertowej Polskiego Radia we Wrocławiu odbyła się uroczystość 80. rocznicy pierwszej masowej zsyłki na Sybir.

Uroczystość rozpoczął prezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków Eugeniusz Kuszka, który polecił wprowadzenie sztandaru Oddziału i odśpiewanie hymnu państwowego.

W swoim wystąpieniu nawiązał do bolesnej rocznicy masowych wywózek jako straszliwej zbrodni Związku Radzieckiego na narodzie polskim, o której nie wolno było wspominać przez 43 lata. Dziś jesteśmy świadkami, jak przedstawiciele Rosji z prezydentem Putinem zarzucają Polakom współudział w wywołaniu II wojny światowej, negując własną zbrodniczą rolę. Głównym celem uroczystości było uczczenie pamięci naszych rodaków, którzy pozostali na „nieludzkiej ziemi”, oraz tych, którzy przetrwali i powrócili z niewoli, by dawać świadectwo młodszemu pokoleniu.

Następnie prezes serdecznie przywitał zawsze życzliwych Sybirakom zaproszonych gości, a w szczególności: Andrzeja Derę – sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, opiekuna Sybiraków z ramienia prezydenta, wicewojewodę dolnośląskiego Jarosława Kresę, dolnośląskiego wicekuratora oświaty Janusza Wrzala, prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka, wiceprezydenta Wrocławia Sebastiana Lorenca, dyrektor Wrocławskiego Centrum Integracji Społecznej Dorotę Feliks, dyrektora wrocławskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Andrzeja Drogonia, przedstawiciela Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego Pawła Aszkiełowicza, księży kapelanów i opiekunów miejsc pamięci: ks. prof. Franciszka Głoda, ks. Jerzego Żytowieckiego, ks. płk. Janusza Radzika, ks. Wojciecha Tokarza, ks. o. Witolda Barana, prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska Teresę Gwarę, prezesa Okręgu Dolnośląskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Stanisława Ułaszewskiego, prezesa Związku Sybiraków III RP Stanisława Błońskiego, prezesa Zarządu Okręgowego Związku Inwalidów Wojennych RP Wojciecha Olenderka, wiceprezesa Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich Jana Paluchniaka, prezesa Zarządu Wojewódzkiego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego płk. rez. Mariana Dąbrowskiego, dowódcę Garnizonu Wrocław gen. bryg. Dariusza Krzywdzińskiego, szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego płk. Piotra Rupę, prezes Stowarzyszenia Pamięci Zesłańców Sybiru Antoninę Kużaj, wieloletniego radnego Jana Chmielewskiego, komendanta Straży Miejskiej Zbigniewa Słysza, rzecznika prasowego Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” Juliusza Woźnego, Magdę Szymeracką z Fundacji Wspólnota Pokoleń, oficerów z Akademii Wojsk Lądowych, dyrektorów, nauczycieli i uczniów szkół, którzy przybyli pomimo ferii zimowych, zwycięzców konkursu literackiego o tematyce sybirackiej.

Szczególnie serdecznie prezes przywitał naszych drogich Sybiraków, którzy pomimo podeszłego wieku i licznych dolegliwości przybyli jako świadkowie historii.

Ks. prof. dr hab. Franciszek Głód, nasz kapelan, poprowadził modlitwę za Sybiraków, których prochy spoczywają na cmentarzach całego świata, i o zdrowie dla żyjących zesłańców obarczonych chorobami i cierpieniem.

Odczytany został list Jana Józefa Kasprzyka, szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Następnie głos zabrał sekretarz stanu Andrzej Dera, który wspomniał straszny czas zsyłek. Po nim krótkie okolicznościowe wystąpienia mieli wicewojewoda dolnośląski Jarosław Kresa, prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, wicekurator oświaty Janusz Wrzal, dyrektor wrocławskiego Oddziału IPN Andrzej Drogoń, prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego płk Marian Dąbrowski.

W dalszej części nastąpiła dekoracja sztandaru Oddziału ZS i zasłużonych Sybiraków odznaczeniami resortowymi i związkowymi.

Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności Związku Sybiraków odznaczony został Adam Mitelsztet, prezes Zarządu Oddziału ZS w Wałbrzychu. Dekoracji dokonał sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera w asyście sekretarza generalnego Zarządu Głównego Związku Sybiraków Eugeniusza Kuszki.

Medalem Stulecia Odzyskania Niepodległości, na wniosek wojewody dolnośląskiego, postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy odznaczeni zostali: Stanisław Kołodziej, Włodzimierz Kowalczyk, Eugeniusz Kuszka i Danuta Zawko. Aktu dekoracji w imieniu prezydenta dokonał sekretarz stanu Andrzej Dera.

Następnie prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego płk rez. Marian Dąbrowski dokonał dekoracji sztandaru Oddziału Związku Sybiraków we Wrocławiu Złotym Krzyżem Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w związku z udziałem żołnierzy – zesłańców Sybiru w walkach z hitlerowskim okupantem i kultywowaniem ich bohaterstwa i patriotyzmu przez Związek Sybiraków.

Postanowieniem prezesa Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordiana Borejki Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków odznaczeni zostali nasi dobrodzieje z Akademii Wojsk Lądowych: płk Jacek Narloch, płk Piotr Gazarkiewicz, mjr Tomasz Nowakowski, st. chor. sztab. Wiesław Jerzy Borsuk. Odznaczenia wręczył sekretarz generalny Zarządu Głównego Związku Sybiraków, a jednocześnie prezes Zarządu wrocławskiego Oddziału Eugeniusz Kuszka w towarzystwie przewodniczącego oddziałowej Komisji ds. Wyróżnień Alfonsa Mikucia.

Nastąpiło podsumowanie drugiej edycji konkursu recytatorskiego i występ laureatów: Julia Małecka zaprezentowała wiersz Franciszka Konarskiego „Katyń”, a Krzysztof Szczygielski wiersz Elżbiety Leopold „Nieludzka ziemia”. Cieszy, że młodzi tak potrafią wczuć się w cierpienia zesłańców.

Wyprowadzono poczet sztandarowy.

Ostatnim akcentem uroczystości był patriotyczny występ artystyczny zespołu ludowego Brzykowianie z Brzykowa, który rozpoczął się wspólnie odśpiewanym Hymnem Sybiraków. Potem były „Szara Piechota”, „Brygada Karpacka”, „Polskie kwiaty” i inne pieśni.

Uroczystość zakończył Eugeniusz Kuszka, dziękując wszystkim za przybycie i zapraszając na następny dzień, tj.12 lutego 2020 r., do kościoła św. Bonifacego i pod pomnik Zesłańcom Sybiru na pl. Strzeleckim we Wrocławiu.

Specjalne podziękowania należą się Janinie Jakubowskiej ze Stowarzyszenia Pamięci Zesłańców Sybiru, która swoim ciepłym głosem kierowała całą uroczystością.

Ostatni dzień obchodów uroczystości upamiętniających 80. rocznicę pierwszej masowej wywózki Polaków na Sybir, 12 lutego 2020 r., rozpoczął się o godz. 11.00 mszą świętą koncelebrowaną w kościele pw. św. Bonifacego, z udziałem asysty wojskowej. Po wprowadzeniu pocztów sztandarowych nasz kapelan ks. prof. dr hab. Franciszek Głód wraz z księżmi z kościoła św. Bonifacego odprawili nabożeństwo. Homilia poświęcona była tragedii zesłańców i pielęgnowaniu pamięci o niej.

Po zakończonej mszy świętej uczestnicy uroczystości udali się pod pomnik Zesłańcom Sybiru. Tam po odegraniu hymnu państwowego głos zabrał nasz prezes Eugeniusz Kuszka, wyjaśniając cel uroczystości: „Spotykamy się pod pomnikiem Zesłańcom Sybiru, aby tak jak co roku uczcić pamięć naszych najbliższych, którzy nie zdołali przeżyć straszliwych warunków zesłania i pozostali na zawsze na »nieludzkiej ziemi«. Spotykamy się także po to, aby pamięć o okrutnej zbrodni dokonanej na Polakach przez bolszewickich oprawców nie zaginęła, nie poszła w niepamięć. Jesteśmy już pokoleniem odchodzącym i dlatego zależy nam bardzo, aby na trwałe zapisać nasze bolesne doświadczenia w pamięci młodego pokolenia, w pamięci narodu”.

Następnie przywitał zgromadzonych gości, wyrażając żal, że z uwagi na ferie brakuje młodzieży. W uroczystości wzięli udział: wicewojewoda dolnośląski Jarosław Kresa, wicekurator oświaty Janusz Wrzal, wicemarszałek Dolnego Śląska Grzegorz Macko wraz z Pawłem Aszkiełowiczem, prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, wiceprezydent Sebastian Lorenc (bezpośredni opiekun Związku Sybiraków), dyrektor wrocławskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Andrzej Drogoń, księża kapelani i kustosze sybirackich znaków pamięci ks. prof. Franciszek Głód, ks. Jerzy Żytowiecki, ks. Wojciech Tokarz, ks. o. Witold Baran, prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska Teresa Gwara, prezes Okręgu Dolnośląskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Stanisław Ułaszewski wraz z członkami organizacji, wiceprezes Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich Jan Paluchniak, dowódca Garnizonu Wrocław gen. Dariusz Krzywdziński, żołnierze z misji pokojowych ONZ, komendant wojewódzki Policji we Wrocławiu nadinsp. Tomasz Trawiński, komendant miejski Policji insp. Maciej Januszkiewicz, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 8 im. J. Piłsudskiego Dorota Tylek, prezes Stowarzyszenia Pamięci Zesłańców Sybiru Antonina Kużaj, przedstawicielka Wrocławskiego Centrum Integracji Dorota Kozak-Rybska, przedstawiciele Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” oraz oczywiście Sybiracy, którzy pomimo dolegliwości przyszli na to najważniejsze dla nas miejsce.

Ks. Franciszek Głód poprowadził modlitwę za zmarłych Sybiraków, po niej zaproszeni goście mieli krótkie wystąpienia.

Odczytany został wzruszający apel pamięci wraz z oddaniem salwy honorowej przez Kompanię Honorową Wojska Polskiego. Poszczególni delegaci składali wieńce pod naszym pomnikiem.

Po odtworzeniu Hymnu Sybiraków prezes Eugeniusz Kuszka zakończył uroczystość oficjalną. Zaprosił zgromadzonych na poczęstunek w salce „Ciuchcia” i na plebanię.